________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. १ उ.७ सू० ४ गर्भस्थजीवगत्यन्तरनिरूपणम् १५९ मित्ता' निक्षिप्य 'वेउब्वियसमुग्याए णं समोहणइ ' वैक्रियसमुद्घातेन खलु समवहन्ति समवहतो भवति तथाविध पुद्गलग्रहणार्थ वैक्रियसमुद्घातं करोति 'समोहणित्ता' समवहत्य 'चाउरंगिणि सेणं विउव्वइ' चतुरङ्गिणी सेनां क्कुिवति वैक्रियसमुद्घातेन गजाश्वरथपदातिरूपां चतुरङ्गिणी सेनामुत्पादयतीत्यर्थः, 'चाउरंगिणिं से णं विउव्धित्ता' चातुरङ्गिणी सेनां विकुव्य तादृशीं सेनां वैक्रियलब्ध्या समुत्पाद्य ' चउरंगिणीए सेणाए' तया चतुरंगिण्या सेनया 'पराणीए णं' परानीकेन शत्रु सैन्येन 'सद्धिं ' सार्द्धम् ' संगाम' संग्रामं युद्धमित्यर्थः, 'संगामे इ' संग्रामयति संग्रामं करोतीत्यर्थः । ' से णं जीवे ' स खलु जीवः यः खलु से बाहर निकालता है। (निच्छुभित्ता वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहगइ ) बाहर निकालकर वैक्रिय समुद्घात द्वारा समवहत होता है अर्थात् तथाविध पुद्गलों को ग्रहण करने के लिये वैक्रियसमुद्घात करता है। ( समोहणित्ता चाउरंगिणिं सेनं वि उच्चइ ) वैक्रियसमुद्घात करके फिर वह चतुरंगी सेना को-गज, अश्व, रथ, और पदातिरूप चार अंगवाली सेना को उत्पन्न करता है। (चाउरंगिणिं सेन्नं विउव्वित्ता) चतुरंगी सेना को उत्पन्न करके ( चाउरंगिणीए सेणाए पराणोए णं सद्धिं संगामं संगामेइ ) उस अपनी चतुरंगी सेना से शत्रु की सेना के साथ संग्रामयुद्ध करता है । यहां ऐसा कहा गया है कि वह गर्भगत जीव साभिमानी कोई राजा आदि का जीव हो और वह संज्ञी हो, पांचोंइन्द्रिय वाला हो। समस्त पर्याप्तियां जिसकी पूर्ण हो चुकी हों ऐसा हो। वह जब शत्रु की सेना को आई हुई सुनता है तब वह वीर्यलब्धि द्वारा या वैक्रियलब्धिद्वारा अपने आत्मप्रदेशों को गर्भदेश से बाहर निकालता है, और भांथी १७.२ ४ढे छ. (निच्छभित्ता वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहण्णइ ) ५.२ ४ढीने વૈકિય સમુઘાત વડે તથાવિધ પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરવાને માટે વિકિય સમુદ્રઘાત ४२ छे. (समोहणित्ता चाउरंगिणिं सेन्नं विउव्वइ) वैठियसभुधातरीन ते यतुરંગી સેનાને–ગજ, અશ્વ, રથ અને પાયદળ, એ ચાર પ્રકારની સેનાને-ઉત્પન્ન अरे छ (चाउर गिणिं सेन्नं विउव्वित्ता) श्यतुगी सेनाने उत्पन्न रीने (चाउरगिणीए सेणाए पराणीएणं सद्धि संगामं संगामेइ) पोतानी ते यत२०ी सेनाथी શત્રુની સેના સાથે સંગ્રામ કરે છે અહીં એવું કહ્યું છે કે તે ગર્ભમાં રહેલ જીવ સ્વાભિમાની કેઈ રાજા વગેરેને જીવ હોય અને તે સંજ્ઞી હાય, પાંચે ઈન્દ્રિયો વાળ હોય, જેની સમસ્તપર્યાપ્તિઓ પૂર્ણ થઈ ચુકી હોય, આ જાતનાં તેનાં લક્ષણે બતાવ્યાં છે. એ ગર્ભમાં જીવ જ્યારે શત્રુની સેનાનું આગમન થયેલું સાંભળે છે ત્યારે વીર્યલબ્ધિ વડે અથવા વૈકિયલબ્ધિ વડે પિતાના આત્મ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨