________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. १ उ. ४ सू० १ कर्मप्रकृतिस्वरूपम् त्रिकालवृत्तिता। केवलं संयमादिमात्रेण छझस्था मनुष्याः सिद्धा अभवन् भवन्ति भविष्यन्ति वेति प्रश्नः, नेत्युत्तरम् , तत्र कारणोपदर्शनं च, आधोवधिकपरमाधोवधिककेवलिनः सिद्धा अभवन्निति प्रश्नः, केवलिनो भूत्वा सिद्धा अभवन्नित्युत्तरम् , केवलिनः पूर्णा इति वक्तुं शक्यते इति प्रश्नः, वक्तुं शक्यते इत्युत्तरम् , उद्देशकपरिसमाप्तिः। विस्तररूपेण विषयज्ञानाय चतुर्थोद्देशको वित्रियते । ___अथ तृतीयोद्देशके कर्मण उदीरणवेदनादिकं कथितम् , अतः परं चतुर्थोंद्देशके तस्यैव कर्मणो भेदादिकं प्रदर्शयितुं, तथा द्वारगाथायां "पगइत्ति" प्रकृतिरिति यत् कथितं तदपि कथयितुमाह-' कइ णं भंते' इत्यादि।
__मूलम्-कई णं भंते कम्मप्पगडीओ पण्णत्ताओ ? गोयमा अट्ठ कम्मप्पगडीओ पण्णत्ताओ, कम्मप्पगडीए पढमो उद्देसो नेयम्वो जाव अणुभागो समत्तो, गाहा कइ पयडी कह बंधइ?, काहि य ठाणेहिं बंधई पयडी। कइ वेदेइ य पयडी, अणुभागो कइविहो कस्स ॥ सू० १॥ का प्रदर्शन। इसी तरह जीवमें भी त्रिकालवृत्तिता। केवल संयमादिमात्रसे छद्मस्थ मनुष्य सिद्ध हुए? होते हैं? होंगे? ऐसा प्रश्न, नहीं ऐसा उत्तर । इसमें कारण दिखाना । आधोवधिक, परमाधोवधिक केवली सिद्ध हुए क्या ? ऐसा प्रश्न-केवली होकर के सिद्ध हुए ऐसा उत्तर । उद्देशक को परिसमाप्ति। विस्तार से विषयज्ञान के निमित्त चतुर्थ उद्देशक की व्याख्या की जाती है-संबंध कथन
तृतीय उद्देशक में कर्म का उदीरणा वेदन आदि कहा गया है सो इस के बाद चतुर्थ उद्देशक में उसी कर्म के भेद आदि को दिखाने के निमित्त, तथा द्वार गाथा में कथित प्रकृति के लिये सूत्रकार " कइ
પણ ત્રિકાળવૃત્તિત્વ. પ્રશ્ન-સંયમ માત્રથી જ છવસ્થ મનુષ્ય સિદ્ધ થયા છે ? થાય છે? થશે? અને તેનો નકારમાં ઉત્તર. તેનું કારણ બતાવવું-આધવધિક, પરમાધવધિક કેવળી શું સિદ્ધ થયા છે? એવો પ્રશ્ન. કેવળી થઈને સિદ્ધ થયા છે એવો ઉત્તર. ઉદ્દેશકની પરિસમાપ્તિ. વિસ્તારપૂર્વક વિષયજ્ઞાનને નિમિત્તે ચોથા ઉદ્દેશકની વ્યાખ્યા કરવામાં આવે છે. સંબંધ કથન–
ત્રીજા ઉદ્દેશકમાં કર્મનું ઉદીરણ, વેદન વગેરેનું કથન થયું છે. હવે ચોથા ઉદ્દેશકમાં એજ કર્મના ભેદ વગેરેને બતાવવા માટે તેમજ દ્વાર ગાથામાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
