________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. १ उ. २ सू०१३ उपपातप्रकरणनिरूपणम् ५०९ संभवेपि संयमो यैस्ते अविराधितसंयमास्तेषाम् , दीक्षाकालादारभ्य यैश्चारित्रं न खण्डितम् , संज्वलनकषायसामर्थ्यात्, अथवा प्रमत्तगुणस्थानबलात् स्वल्पमात्रादि दोषा यद्यपि सभवन्ति तथापि चारित्रपरिणामो यैर्न निवारितस्तेषाम् २। 'विराहियसंजमाणं' विराधितसंयमानामिति विराधितः दीक्षाकालादारभ्य मायादिदोषेण खण्डितः संयमचारित्रं यैस्ते विराधितसयमास्तेषाम् ३। 'अविराहियसंजमासंजमाणं' अविराधितसंयमासंयमानाम् , श्रावकवतस्वीकारकालादारभ्य न खण्डितो देशविरतिपरिणामो यैस्ते अविराधितसंयमासंयमास्तेषाम् ।४। 'विराहियसंजमासंजमाणं' विराधितसंयमासंयमानाम्-श्रावकवतस्वीकारकालादारभ्य मध्ये विराधितः
अपना संयम विराधना युक्त नहीं किया गया है वे अविराधितसंयम वाले हैं, अर्थात दीक्षाकाल से लेकर जिन्होंने अपने संयम को खण्डित नहीं किया है वे अविराधित संयम वाले हैं। संज्वलनकषायके सामर्थ्य से अथवा प्रमत्तगुण स्थान के बल से थोड़े मायादि दोष यद्यपि उनके संभवित हो सकते हैं, तो भी वे मुनि चारित्र परिणाम की निवृत्ति नहीं करते हैं २। “ विराहियसंजमाण " दीक्षाकाल से लेकर अर्थात् जब से दीक्षा धारण की है-तब से लेकर मायादि दोष द्वारा जिनका संयमचारित्र खण्डित होता रहता है, वे विराधितसंयमवाले जीव हैं । "अविराहियसंजमासंजमाणं " जब से संयमासंयम - देशविरतिरूप चारित्र-स्वीकार किया है अर्थात् श्रावकव्रत लिया है-तब से लेकर वह व्रत जिनका अखण्डित है, वे अविराधितसंयमासंयमवाले जीव हैं ४ । “विराहियसंजमासंजमाणं " श्रावकव्रत स्वीकार करने के समय
થવાનો સંભવ હોવા છતાં પણ જેઓ આલેચના વગેરે કરીને પિતાના સંયમને વિરાધના યુદ્ધ કરતા નથી તે જીને અવિરાધિત સંયમવાળા કહેવામાં આવે છે. એટલે કે દીક્ષાકાળથી લઈને જેમણે પિતાના સંયમના ભાવનો ત્યાગ કર્યો નથી. તેમને અવિરાધિત સંયમવાળા કહેવામાં આવે છે. સંવલન કષાયના
ગથી અથવા પ્રમત્તગુણસ્થાનને કારણે તેમનામાં શેડા માયાદિ દોષ સંભવી શકે છે ખરા, પણ તે મુનિએ આલેચન વગેરે કરીને ચારિત્ર પરિણામથી यसित थता नथी. “ विराहियसंजमाणं " दीक्षा दीधी त्या२थी १ मायापि દ્વારા જેમને સંયમ (ચારિત્ર) ખંડિત થતો રહે છે તે જીવોને વિરાધિત सयभवा ४ छ “ अविराहियसंजमासंजमाणं” ज्यारथी सयभासयम (દેશવિરતિરૂપ ચારિત્ર) અંગીકાર કર્યો છે–એટલે કે જ્યારથી શ્રાવકત્રત લીધું
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
