Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाठीका श. १ उ. १ सू० १७ नैरयिकाहारादिवर्णनम्
२५१
विज्ञेयम् । अथ पुद्गलविषये पृच्छति - ' तेणं तेसिं पोग्गला' ते खलु तेषां पुद्गलाः आहारतया गृहीतास्ते पुद्गलाः 'कीसत्ताए' कीदृशतया = कीदृशाकारेण 'भुज्जो भुज्जो' भूयो भूयः पौनः पुन्येन वारंवारमिति यावत्, 'परिणमंति' परिणमन्ति = परिणामं प्राप्नुवन्ति ? उत्तरमाह - गोयमा ! ' हे गौतम ! तेषां ते आहारतया गृहीताः पुद्गलाः 'सोइंदियत्ताए ' श्रोत्रेन्द्रियतया ' जाव' यावत् ' फासिंदियत्ताए ' स्पशैन्द्रियतया, यावच्छन्देन ' चक्खिदियत्ताए, घार्गिदियत्ताए, जिम्भिदियत्ताए ' इत्येतेषां संग्रहः, छाया-चक्षुरिन्द्रियतया, घ्राणेन्द्रियतया, जिद्द्वेन्द्रियतया परिणमन्तीत्यग्रेण सम्बन्धः । पुनश्च इन्द्रियतया परिणतास्ते पुद्गलाः ' सुरुवत्ताए ' सुरूपतया - शरीरसौन्दर्यतया ' सुवण्णत्ताए ' सुवर्णतया, गौरादिशोभनवर्णतया, ' इत्ताए ' इष्टतया = मनोहराकृतितया, 'इच्छियत्ताए' ईप्सिततया मनोऽभिलपिततया ' कंतताए ' कान्ततया = कान्तियुक्ततया, 'पियत्ताए 'प्रेमोत्पादकतया ' मणुन्नत्ताए ' मनोज्ञतया = मनोहरतया ' मणामत्ताए ' मन आमतया - दर्शकजनापुलके प्रश्न आने तक समझना चाहिये । गौतम स्वामीने पुनः जब प्रभुसे प्रश्न किया कि हे भदन्त ! आहाररूपसे गृहीत वे पुद्गल किसरूपसे बार २ परिणमते हैं ? तब प्रभुने फरमाया कि हे गौतम! उन असुरकुमारों द्वारा आहाररूपसे गृहीत पुद्गल श्रोत्रेन्द्रियरूपसे यावत् स्पर्शनेन्द्रियरूपसे परिणमते हैं। यहां यावत् शब्दसे “चक्खिदियत्ताए, घाणिदियत्ताए, जिभिदियत्ताए" इनका संग्रह हुआ है । इसका तात्पर्य है कि वे पुद्गल चक्षुरिन्द्रियरूपसे, घ्राणेन्द्रियरूपसे, जिह्वाइन्द्रियरूपसे परिणमते हैं । इन्द्रियरूपसे परिणत हुए ये पुद्गल शारीरिक सौन्दर्यरूपसे, गौरादि शोभन वर्णरूपसे, मनोहर आकृतिरूपसे, मनोभिलषितरूपसे, कान्ति युक्ततारूपसे, प्रेमोत्पादकरूपसे, मनको हरण करनेरूपसे,
(
यह
ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને પૂછે છે કે હે ભદન્ત ! આહારરૂપે ગ્રહણુ કરાયેલાં તે પુદ્ગલો કયા રૂપે વારવાર પરિણમે છે? તેના જવામમાં પ્રભુએ કહ્યું કે હું ગૌતમ ! અસુરકુમાર દ્વારા આહારરૂપે ગ્રહણ કરાયેલ તે પુદ્દગલો શ્રોત્રેન્દ્રિયરૂપે, ચક્ષુરિન્દ્રિયરૂપે, ઘ્રાણેન્દ્રિયરૂપે, જિન્હાઇન્દ્રિયરૂપે અને સ્પર્શીનેન્દ્રિય ३ये परिशुभे छे. भूज सूत्रमा ०४ 'यवत्' (सुधी) यह भूम्युं छे ते द्वारा " चक्खिदियत्ताए, घाणिदियत्ताए, जिब्भिदियत्ताए” होना सभावेश खाना छे. તેનુ તાત્પર્ય એ છે કે તે પુદ્ગલો ચક્ષુઇન્દ્રિય, ઘ્રાણેન્દ્રિય, અને જિહ્વાઇન્દ્રિય રૂપે પરિણમે છે. ઇન્દ્રિયારૂપે પરિણમેલ તે પુદ્ગલો શારીરિક સૌદય રૂપે, ગૌરાદિ સુંદર વણુરૂપે, મનેાહર આકૃતિરૂપે, મનેવાંછિત સૌ રૂપે, કાન્તિચુક્તતારૂપે, પ્રેમાત્પાદકરૂપે, મનને હરણ કરનારરૂપે, દકજનાનાં ચિત્તને પરમા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
| SR No. | 006315 |
| Book Title | Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 879 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati |
| File Size | 52 MB |