________________
२४८
भगवतीसूत्र स्कृष्टानप्राणादिमानं चावगन्तव्यमिति । 'उकोसेणं' उत्कर्षेण 'साइरेगस्स पक्खस्स' सातिरेकेण पक्षण किश्चिदधिकैकपक्षेण आनन्ति वा प्राणन्ति वा उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा। पुनः पृच्छति-'असुरकुमाराणं मैते!' असुरकुमाराः खलु भदन्त ! 'आहारट्ठी' आहारर्थिनः ? किमाहाराभिलाषिणः सन्ति । उत्तरमाह'हंता' हन्त ! हन्त इति स्वीकारार्थ 'आहारट्ठी' आहारार्थिनः सन्ति। अथाहारकालं पृच्छति-'असुरकुमाराणं भंते !' असुरकुमाराणां भदन्त ! 'केवइकालस्स' कियत्कालेन 'आहारट्टे' आहारार्थ आहाराभिलाषः 'समुप्पज्जइ' समुत्पद्यते ? उत्तरमाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'असुरकुमारामां 'दुविहे' द्विविधः-'आहारे' आहारः ‘पन्नत्ते' प्रज्ञप्तः, 'तं जहा' तद्यथा-'आभोगनियत्तिए' आभोगनिर्वत्तितः आभोगेन-अभिसन्धिना निर्तितः कृतः, 'आहारयामि' इत्यभिलाषपूर्वकं क्रियमाणः । अनाभोगनिर्वर्तितः='आहारयामि' इतिविशिष्टाभिलाषमन्तरेणापि वर्षाकाले
और उत्कृष्ट स्थितिवालोंका उत्कृष्ट श्वासोच्छ्वास काल होता है-एक अपेक्षा से कहा गया है। असुरकुमार देवोंके श्वासोच्छ्वासका उत्कृष्ट काल एक पक्षसे कुछ अधिक है ऐसा जानना चाहिये। ____ "असुरकुमार आहारार्थी होते हैं ? " पुनः गौतमस्वामी इस प्रश्नको पूछते हैं। प्रभुने इस प्रश्नका उत्तर देते हुए उन्हें समझाया कि हे. गौतम ! असुरकुमार आहारार्थी होते हैं। "हंता" पद स्वीकार करनेके अर्थमें आया है। असुरकुमारदेवोंको कितने कालके बाद आहारकी अभिलाषा होती है ? तो इस प्रश्नका उत्तर यह है कि असुरकुमारदेवोंका आहार दो प्रकारका होता है-एक आभोगनिवर्तित और दूसरा अनाभोगनिवर्तित । "मैं आहार करूँ" इस प्रकारकी अभिलाषासे जो आहार किया जाता है वह आभोगनिवर्तित आहार है। और जो आहार અપેક્ષાએ બતાવ્યા પ્રમાણે હોય છે. અસુરકુમાર દેવના શ્વાસોચ્છવાસને ઉત્કૃષ્ટ કાળ એક પક્ષ (પખવાડિયા)થી છેડે વધારે છે એમ સમજવું.
વળી ગૌતમ સ્વામી આ પ્રમાણે પૂછે છે–અસુરકુમારોને આહારની ઈચ્છા થાય છે ખરી? તે પ્રશ્નનો જવાબ આપતાં ભગવાન સમજાવે છે કે હે ગૌતમ! અસુરકુમારોને આહારની ઈચ્છા થાય છે. “દંતા” પદ સ્વીકારના અર્થમાં વપરાયું છે. અસુરકુમાર દેવને કેટલા સમયે આહારની ઈચ્છા થાય છે? તેના જવાબમાં કહ્યું છે કે અસુરકુમાર દેવને આહાર બે પ્રકાર હોય છે-(૧) આભોગ निवर्तित सने (२) मनालगनिवर्तित. “हु माडा२ ४३” से प्रारनी (२छाપૂર્વક જે આહાર કરાય છે તેને આભેગનિવર્તિત આહાર કહે છે. અને “હું આહાર કરૂં” એ પ્રકારની વિશિષ્ટ અભિલાષા વિના પણ જે આહાર લેવાતે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
