________________
१२४
भगवतीसूत्रे
इत्यर्थः, ' रतुप्पल - पत्त-मउय- सुकुमाल - कोमल-तले ' रक्तोत्पल-पत्र - मृदुकसुकुमार- कोमल - तलः = रक्तकमलदलवदतिकोमलारुणवर्णचरणतलवानित्यर्थः।
'नग-नगर-मगर-सागर-चक्कंक वरंग- मंगलं-किय-चलणे' नग-नगर-मकर-सागर-चक्राङ्क- वराङ्क-मङ्गलाङ्कित - चरणः, तत्र - नगः = पर्वतः, नगरं पुरं, मकरः =जलचरजीवविशेषः, सागरः =समुद्रः, चक्रं = प्रसिद्धम्, एतान्येव अङ्का - लक्षणानि, तथा वराऽङ्काश्व=शुभसूचकस्वस्तिकादिलक्षणानि, मङ्गल:- शुभलक्षणविशेषश्च तैरलकृती- सुशोभितौ चरणौ यस्य स तथा नगनगरमकरादिचिह्न - स्वस्तिकादिचिह्नमङ्गलचिह्नरूप - शुभलक्षणसुशोभितचरणयुगवान् भगवानिति भावः । 'विसिहरू वे' विशिष्टरूपः =अतिसुन्दरः, 'हुयवह- निद्धूम - जलिय - तडितडिय - तरुण-रविकिरण सरिस - तेयए' हुतवह निर्धूम - ज्वलित- तडितडि - तरुणरविकिरणसदृश - तेजस्कः, तत्र - हुतवह निर्धूमज्वलितस्य=अग्नेर्निर्धूमज्वालायाः, तडितडितः - धारावाहिकतया पुनः पुनर्विद्योतितविद्युतः, तथा तरुणरविकिरणानां सदृशं= समानं तेजः = दीप्तिर्यस्य स तथा, 'अणासवे' अनास्रवः - अविद्यमाना आस्रवा यस्य स तथा, कर्मागमरहित इत्यर्थः, 'अममे' अममः = ममत्वरहितः 'अकिंचणे' अकिंचन:नास्ति किञ्चन किञ्चिदपि वस्तुजातं यस्य स तथा परिग्रहग्रन्थिरहितः । 'छिन्नसोए' लाल और चिकने थे । प्रभुके चरणोंका तलभाग ( रत्तुप्पल० इत्यादि ) लाल-कमल के पत्ते समान अतिकोमल था और लाल था ।
( नग - नगर० इत्यादि) प्रभुके चरणों में पर्वतके, नगर के, मकरकेजलचर जीवविशेषके सागरके और चक्रके चिह्न थे । तथा और भी शुभसूचक स्वस्तिकादिक के चिह्न थे । तथा मांगलिक चिह्न थे । प्रभुका रूप अतिसुन्दर था। प्रभुकातेज (हुयवह० इत्यादि) प्रज्वलित निर्द्धम अग्निकेसमान, बारं बार चमकती हुई विजलीके समान और तरुणरविकिरण के समान था । प्रभु कर्मो के आस्रव से रहित थे । ममतारहित थे। परिग्रहकी ग्रंथिसे अलुना अरगोनो तजलाग (रसुप्पल० इत्यादि) सास उभजनां यत्तां भेो यति કામળ અને લાલ હતા.
-
(नगनगर० र० इत्यादि) प्रभुना यरशोभां पर्वतनां, नगरनां, भरना ( भगरनां ) સાગરનાં અને ચકનાં ચિહ્નો હતાં. એ સિવાય સ્વસ્તિક આદિ શુભસૂચક અને માંગલિક चिह्नो पशु उतां. प्रभुनुं ३५ अतिशय सुंदर तुं प्रभुनुं तेन (हुयवह० इत्यादि ) ધુમાડાથી રહિત પ્રજ્વલિત અગ્નિ જેવું, વારંવાર ચમકતી વિજળી જેવું અને તરુણુ રવિકિરણાના જેવું હતું. પ્રભુ કર્મોના આસ્રવથી રહિત હતા, મમતાથી રહિત હતા, પરિગ્રહની ગ્રંથિથી રહિત હતા, છિન્નસ્રોત હતા——ભવપ્રવાહુથી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
