________________
भावबोधिनी टीका प्रथमसमवाये आश्रयविशेषनिरूपणम्
ननु निर्जरामोक्षयोः को भेद ? इति, उच्यते-देशतः कर्मक्षयो निर्जरा, सर्वथा सकलकर्मक्षयो मोक्ष इति ।।स. १८॥
इतः प्रभृति आश्रयविशेषयोधकानि सप्तसूत्राण्याहमूलम्-जंबूद्दीवे दीवे एगं जोयणसयसहस्सं आयाम विक्खंभेणं
पण्णत्ते।।अप्पइहाणे नरए एगंजोयण सयसहस्सं आयामविक्खंभेणं पण्णत्ते।शपालए जाणविमाणे एगंजोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं पण्णत्ते ।३। सव्वदृसिद्धे महाविमाणे एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंमेणं
पपणत्ते ॥१-४॥ टीका-उक्तरीत्याऽऽत्मादीनां सर्वप्रवचनगतानामर्थानां प्रत्येकमेकत्वमुतवाऽऽत्मपरिणामरूपाणामर्थानामेकत्वं निरूपयति-"जंबूद्दीवे” इत्यादि । जम्बूद्वीपो द्वीपः-जम्बूद्वीपनामको द्वीपः, 'एग जोयणसयसहस्सं' एकं योजनशतसहस्रं लक्षैकयोजन प्रमाण इत्यर्थः, 'आयामविखंभेणं' आयामविष्कम्भेण-आयामेन दैर्येण, विष्कम्भेण-विस्तारेण च 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः-प्रवेदितः। स्. १॥ भावनिर्जरा है। इस तरह से यह निर्जरा यद्यपि अनेक प्रकारकी हैकिर भी अपने भेदों की अपेक्षा न करके यह स्वरूप सामान्य से एक ही है। निर्जरा में कर्मों का एक देश से क्षय होता है और मोक्ष में सम्पूर्णरूप से क्षय होता है ॥१८॥
अब सूत्रकार यहां से आश्रय विशेष को बोध कराने वाले सात सूत्र कहते हैं--'जंबद्दीवे दीवे' इत्यादि।
टीकार्थ-जंबूद्वीप नामका द्वीप लंबाई चौड़ाई की अपेक्षा एक लाख योजन का कहा गया है। अप्रतिष्ठान नामका नरक-सप्तम नरक भूमि का છે આ રીતે તે નિશ જે કે અનેક પ્રકારની છે, તે પણ ભેદની અપેક્ષાએ ન જોતાં સ્વરૂપ સામાન્યની અપેક્ષાએ જતાં તે એક જ છે. નિર્જરામાં કર્મોનો એકદેશથ ક્ષય થાય છે અને મેક્ષમાં સંપૂર્ણપણે ક્ષય થાય છે. ૧૮
હવેનાં સાત સૂત્રમાં સૂત્રકાર આશ્રય વિશેષની સમજુતી આપે છે –
'जंबूद्दीवे' इत्यादि । ટીકાથ– જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપની લંબાઈ તથા પહોળાઈ લાખ લાખ યોજનની દર્શાવી છે. અપ્રતિષ્ઠાન નામની સાતમી નરક ભૂમિના મધ્યમ આવાસની લંબાઈ તથા પહોળાઈ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
