________________
समवायाङ्गसूत्रे
योजनावधिकमस्ति । घनोदधिर्विंशतिसहस्रयोजनप्रमाणोऽस्ति । पञ्चमपृथिव्या अर्द्धमेकोनषष्टिसहस्रयोजनानि घनोदधिप्रमाणं विंशतिसहस्रयोजनानि, इत्युभयसंकलनया एकोनाशीतिसहस्रयोजनानि भवन्ति । 'जंबूदीवस्स णं दीवस्स बारस्स य वारस्स य' जम्बूद्वीपस्य खलु द्वीपस्य द्वारस्य च द्वारस्य च जम्बूद्वीपस्य जगत्या विजयवैजयन्तजयन्तापराजिताभिधानानि चतुश्चतुर्योजन विष्कम्भाणि गव्यूति पृथुलद्वारशाखासहितानि पूर्वादिदिग्व्यवस्थितानि चत्वारि द्वाराणि सन्ति, तेषु प्रत्येकद्वारस्य 'एस णं' एतत्खलु परस्परम् ' एगुणासीइं जोयणसहस्साई साइरेगाई' एकोनाशीति योजनसहस्राणि सातिरेकाणि- किंचिदधिकैकोनाशीतिसहस्राणि योजनानि यावत् ' अंतरे' अन्तरं 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तम् । इदमान्तर्यमेवमवगन्तव्यम् - जम्बूद्वीपपरिधेः प्रमाणं त्रीणि लक्षाणि षोडशसहस्राणि
५४२
वातवलय की मोटाई २० बीसहजार योजन की है। इस तरह पांचवीं पृथिवी के अर्धप्रमाण ५९ उनसठ हजार योजन को और घनोदधि वातवलय के २० बीस हजार योजन को जोडने पर ७९ उन्नासी हजार योजन जो जोड में संख्या आती है वह पंचमपृथिवी के बहुमध्य देशभाग से छठवें घनोदधि के नीचे का अन्तिम प्रदेश की दूरी निकल आती है। जंबूद्वीप की जगती के चार द्वार हैं। इनका नाम विजय, वैजयंत, जयंत और अपराजित है। ये सब चार चार योजन के चौडें हैं। गव्यूति - कोश - तक की पृथुल - विस्तृत्त-द्वार शाखा से ये सहित हैं। पूर्व आदि चारों दिशाओं में ये हैं। व्यवधान की अपेक्षा से इन द्वारों का परस्पर का अन्तर कुछ अधिक ७९ उन्नासी हजार योजन का है। इस अन्तर को इस प्रकार से समझना चाहिये - जंबूद्वीप की परिधि का प्रमाण- ३तीन लाख १६ सोलह
છે. ઘનેાધિ વાતવલયની ઊ’ડાઇ વીસ હજાર ચેાજનની છે. આ રીતે પાંચમી પૃથ્વીનુ અધ પ્રમાણ ૫૯ ઓગણસાઇઠ હજાર ચાજન અને ઘનેાધિ વાતવલયના વીસહજાર ચેાજનના સરવાળા કરતાં જ ૭૯ ઓગણ્યાએસી હજાર ચેાજનના સરવાળા આવે છે તે પાંચમી પૃથ્વીના મધ્યભાગથી ઘનેધિ વાતવલયના નીચેના અન્તિમ ભાગનુ अ ंतर छे, नमूदीपनी लगती (अट) नां यार द्वार छे. तेभना नाम विनय, वैश्यांत, જયંત અને અપરાજિત છે. તે ખધાં ચાર, ચાર ચેાજન પહેાળાં છે. તે દ્વારા ગબ્યૂતિ કાશ-સુધીની પૃથુલ-વિસ્તૃત-દ્વારશાખાથી યુકત છે. તે દ્વારા પૂર્વ આદિ ચાર દિશા એમાં છે, તે દ્વારાનું પરસ્પરનું અંતર ૭૯ એગણ્યાએ’સી હજાર ચેાજનથી વધારે છે. તે અંતરની સ્પષ્ટતા આ પ્રમાણે સમજવી- જમૃદ્ધીપની પરિધિનું પ્રમાણ ત્રણ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
