________________
समवायाङ्गसूत्रे साहस्यः षष्ठिसहस्रसामानिकदेवाः ‘पण्णताओ' प्रज्ञप्ताः। 'साहम्मीसाणेसु दोसु कप्पेसु' सौधर्मशानयोर्द्वयोः कल्पयोः 'सहि विमाणावाससयसहस्सा' पष्टि विमानावासशतसहस्राणि-सौधर्मे कल्पे द्वात्रिंशल्लक्षविमानावासाः, ईशानेऽष्टाविंशतिलक्षविमानावासाः, इत्येवं पष्टिलक्षविमानावासाः ‘पन्नत्ता' प्रज्ञप्तानि।।सू.९९॥ एकपष्टितमं समवायमाह-'पंचसंवच्छरियस्स' इत्यादि ।
मूलम्--पंच संवच्छरियस्स णं जुगस्स रिउमासेणं मिजमाणस्स एगसदि उउमासा पन्नत्ता। मंदरस्स णं पव्वयस्स पढमे कंडे एगसट्रि जोयणसहस्साइं उड्उच्चत्तेणं पन्नत्ते। चंदमंडले णं एग सद्धिविभाग विभाइए समंसे पन्नत्ते । एवं सूरस्स वि ॥सू०१००॥ ६०साठलाख विमानावास कहे गये हैं। अर्थात्-सौधर्म का३२बत्तीस लाख ईशान का २८ अट्ठावीसलाख।
भावार्थ-इस सूत्र द्वारा सूत्रकार ने ६० संख्याविशिष्ट समवाय का कथन किया है। उसमें सूर्य एक एक अपने संचरण क्षेत्र को६० साठ मुहूर्त के बाद निष्पन्न करता है। लवणसमुद्र के अग्रोदक को६० साठ हजार नागदेवता धारण करते हैं, विमलनाथ तीर्थकर के शरीर की ऊँचाई६० साठ धनुष्य की थी। वैरोचनेन्द्र बलि के तथा ब्रह्म देवेन्द्र के ६०-६० हजार सामानिक देव हैं। सौधर्म देवलोक में ३२ बत्तीस लाख विमानावास ईशान देवलोक में २८ अठावीस लाख विमानावास मिलाकर इन दोनों देवलोकों में६०साठलाख विमानावास हो जाते है।।सू०९९॥ સામાનિક દે છે. સૌધર્મ અને ઇશાન, એ બે કલપમાં સાઠ (૬) લાખ વિના નાવાસ કહેલ છે એટલે કે સૌધર્મ દેવલેકમાં બત્રીસ લાખ, અને ઈશાન દેવલमi ngialस (२८) दास विभानावास छे. - ભાવાર્થ—આ સૂત્રદ્વારા સૂત્રકારે સાઠ (૬૦) સંખ્યાવાળાં સમવાયનું કથન કર્યું છે. સૂર્ય પોતાના પ્રત્યેક સંચરણક્ષેત્ર-મંડળને સાઠ (૬૦) મુહૂત્તમાં નિષ્પન્ન કરે છે. લવણસમુદ્રના અદકને સાઠ હજાર નાગદેવતા ધારણ કરે છે. વિમળનાથ તીર્થકરના શરીરની ઉંચાઈ સાઠ (૬૦) ધનુષ પ્રમાણે હતી. વૈરેચનેન્દ્ર બલિના તથા બ્રહ્મદેવેન્દ્રના સાઠ, સાઠ (૬૦, ૬૦૦ હજાર સામાનિક દે છે. સૌધર્મદેવલેકમાં બત્રીસ લાખ વિમાનાવાસ, અને ઈશાનદેવલોકમાં અફૂાવીસ(૨૮)લાખ વિમાનાવાસ મળીને તેબન્નેમાં એકંદરે સાઠ લાખ (૬૦૦૦૦૦૦)વિમાનાવાસ છે. સૂ. ૯૯
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
