________________
भावबोधिनी टीका. चतुश्चत्त्वारिंशत्तमे समवाये अध्ययनादि निरूपणम् ४२५ 'चरमंते' चरमान्तः सर्वान्तिमपदेशो यः, 'एसणं' एष खलु त्रिचत्वारिंशद् 'जोयणसहस्साणि' योजनसहस्राणि 'अवाहाए' अबाधया व्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे दूरे ‘पण्णत्ते' पजतः। 'एवं' एवम् अनेनैव प्रकारेण='चउद्दिसिपि' चतुदिक्ष्वपि चतसृष्वपि दिशासु 'दगभागे संखे दयसीमे' दकभासः शवः दकसीमा, एषां त्रयाणां पर्वतानामपि पौरस्त्यश्वरमान्तो भाग एतावत्येव दूरे वर्तते । 'महालियाए णं' महालिकायाः खलु 'विमाणपविभत्तीए' विमानप्रविभक्त्याःअङ्गबाह्यकालिकश्रुतविशेषस्य 'तइए वग्गे' तृतीयवर्गे 'तेयालीसं' त्रिचत्वारिंशत् 'उद्देसणकाला' उद्देशनकालाः 'पण्णत्ता' पज्ञप्ताः॥सू.८२॥ चतुश्चत्वारिंशत्तमं समवायमाह-'चोयालीस' इत्यादि ।
मूलम्-चोयालीसं अज्झयणा इसिभासिया दियलोगचुयाभासिया पण्णत्ता। विमलस्स णं अरहओ चोयालीसं पुरिसजुगाई अणुपिटुसिद्धाइं जावप्पहीणाई। धरणस्स णं नागिंदस्स नागरण्णो वोयालीसं भवणावाससयसहस्सा पण्णत्ता । महालियाए णं विमागपविभत्तीए चउत्थेवग्गेचोयालीसं उद्देसणकाला पण्णत्ता ॥सू.८३॥ सर्वान्तिम प्रदेश है उससे गोस्तूभ आवास पर्वत काजो पौरस्त्य चरमान्तपदेश है वह व्ययधान की अपेक्षा से ४३ तेंतालीस हजार योजन दूर है। इसी तरह से चारों दिशाओ में भी दकभास, शंख और दकसीमन् इन तीन पर्वतों का पौरस्त्य सर्वान्तिमभाग बिलकुल अखीर का भाग इतनी ही दूर है। महालिका विमान प्रविभक्ति के अङ्गबाह्य कालिक श्रुतविशेष के तृतीयवर्ग में तेंतालीस उद्देशनकाल कहे गये हैं ॥सू०८२।।
अब सूत्रकार ४४चौवालीस संख्याविशिष्ट समवाय का कथन करते हैं ત્રણ લાખ મળીને કુલ ૪૩ તેતાલીસ લાખ નરકાવાસ થાય છે. જે ખૂકી પનામના દ્વીપની પૂર્વ દિશામાં આવેલ જે તદ્દન અનિત્તમ પ્રદેશ છે ત્યાંથી ગેસ્તૃભ અવાસ પર્વતનો જે પરત્વે ચરમાત પ્રદેશ છે તે વ્યવધાનની અપેક્ષાએ ૪૩ તેંતાલીસ હજાર જન દૂર છે. એ જ રીતે ચારે દિશાઓમાં પણ દકભાસ, શંખ, અને દકસીમન, એ ત્રણ પર્વ તેને પૌરત્યસર્વાનિતમ ભાગ-તદ્દન છેવાડાને ભાગ એટલો જ દૂર છે મહાલિકા વિમાન પ્રવિભકિતના-અંગ બાા કાલિક શ્રત વિશેષના ત્રીજા વર્ગમાં તેંતાલીસ [૪૩] ઉદ્દેશનકાલ કહેલ છે. સૂ ૮રા
डवे सूत्र॥२ ४४ युवाणीस सध्या समपायानु ४थन ४२ २. चोयालीसं
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
