________________
स्थानाङ्गसूत्रे
-
" लहुयाल्हाइयजणणं, अप्पपरनियत्ति अज्जवं सोही।
दुक्करकरणं आढा, निस्सल्लं चे व सोहि गुणा ॥ १ ॥" छाया-लघुताहलादादिकजननम् आत्मपरनियन्तृता आर्जवं शोधिः ।
दुष्करकरणम् आदरो निश्शल्यत्वं चैव शोधिगुणाः ॥१॥इति । सू०१०॥
ये हि आलोचनादिकं कुर्वन्ति ते संवरवन्तो भवन्ति, अतः संबरं, तद्विपर्ययेणासंवरं च निरूपयितुमाह
मूलम्-अट्टविहे संवरे पण्णते, तं जहा-सोइंदिय संवरे १ जाव फासिंदियसवेर ५ मणसंवरे ६ वइसंवरे ७ कायसंवरे । अट्रविहे असंवरे पण्णत्ते, तं जहा--सोइंदिय असंवरे १ जाव काय असंवरे ८॥ सू० ११ ॥ ___ छाया-अष्टविधः संवरः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियसंवरो १ यावत् स्पर्शेन्द्रियसंघरः ५ मनः संवरः ६ वाक्संवरः ७ कायसंवरः ८ अष्टविधोऽसंवरः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियासंबरो यावत् कायासंवरः ॥ सू० ११ ॥
टीका- अट्टविहे इत्यादि--- संवरः-संवरण संवरः, स द्रव्यभावभेदाद् द्विविधः । तत्र-द्रव्यतो जलमध्य" लहुयाल्हाइयजणणं" इत्यादि ।
लघुता, आल्हाद आदि जनकता, आत्म परनियन्तृता, आर्जय, दुष्कर करणता, आदर प्राप्ति, एवं निश्शल्यता ये सब शोधि के गुण हैं ॥ सू० १०॥
जो आलोचना आदि करते हैं वे संघरवाले होते हैं अतः अब सूत्रकार संवर और संवरसे विपरीत असंबर निरूपण करते हैं" अविहे संवरे पण्णत्ते" इत्यादि ।। " लहुयाल्हाइय जणणं " त्याह
લઘુતા, આહાદજનતા, આત્મ નિયંત્રણ, આર્જવ, દુષ્કર કરણતા, આદર પ્રાપ્તિ, અને નિઃશલ્યતા, આ બધાં આલોચના રૂપ વિશુદ્ધિના ગુણો ह्या छे. ॥ सू. १० ॥
જે જી આલોચના, પ્રતિક્રમણ આદિ કરે છે તેઓ સંવરવાળા હોય છે, તેથી હવે સૂત્રકાર સંવરનું અને તેનાથી વિપરીત એવા અસંવરનું નિરૂપણ કરે છે–
" अविहे संवरे पण्णत्ते" त्या:
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
