________________
३२
स्थानाङ्गसूत्रे
अकंते अपिए अमणुपणे अमणामे हीणस्सरे दीणस्सरे अणिहसरे अकं तस्सरे अपियस्सरे अमणुष्णसरे अमणामस्स्सरे अणाएज वयणपच्चायाए । जावि य से तत्थ बाहिरब्भतरिया परिसा भवइ, सावि य णं णो आढाइ णो परियाणाइ णो महरिहेणं आसणेणं उवणिमंते । भापि य से भासमाणस्स जाय चत्तारि पंच जणा अवुत्ता चेव अब्भुट्ठेति-मा बहुं अज्जउत्तो ! भासउ, मा बहुं अजउत्तो ! भासउ ॥ सू० ८ ॥
छाया -- स खलु ततो देवलोकात आयुःक्षयेण भवक्षयेण स्थितिक्षयेण अनन्तरं चयं त्यक्त्वा इहैव मानुष्यके भवे यानि इमानि कुलानि भवन्ति, तद्यथाअन्तकुलानि वा प्रान्तकुलानि वा तुम्छकुलानि वा दरिद्रकुलानि वा भिक्षाककुलानि वा रुपणकुलानि वा तथामकारेषु कुलेषु पुंस्तया प्रत्यायाति स खलु तत्र पुमान् भवति दुरूषो दुर्वणो दुर्गन्धो दूरसो दुःस्पर्शोऽनिष्टः अक्रान्तः अप्रियः अमनोज्ञः अमनओमो हीनस्वरो दीनस्वरः अनिष्टस्वरः अकान्त स्वरः अभियस्वरः अमनोज्ञस्वरः अमन आमस्वरः अनादेयवचनप्रत्यायातः । यापि च तस्य तत्र बाह्याभ्यन्तरिका परिषद् भवति, साऽपि च खलु नो आद्रियते नो परिजानाति नो महार्हेण आसनेन उपनिमन्त्रयति । भाषामपि च तस्य भाषमाणस्य यावत् चत्वारः पञ्च जना अनुक्ता एव अभ्युत्तिष्ठन्ति मा बहु आर्य पुत्र ! भाषताम्, मा बहु आर्यपुत्र ! भाषताम् ॥
टीका -- सः अनालोचितमतिक्रान्तो मायावी ततो देवलोकात् = व्यन्तरा द्यन्यतमरूपात् आयुःक्षयेण= आयुः कर्म पुद्गलनिर्जरणेन भवक्षयेण - आयुः कर्मादि
इस प्रकार से उपपात में गर्हता प्रकट कर अब सूत्रकार उसकी आयतिमें गर्हता प्रकट करते हैं
" से णं ताओ देवलोगाओ आउक्खएणं इत्यादि । टीकार्थ - अतिचार रूप मायाकी आलोचना एवं प्रतिक्रमण नहीं करनेवाला मायावी जन व्यन्तरादिक किसी भी देवलोक से आयुकर्म पुद्गलोंकी આ પ્રકારે તે માીના ઉપપાતમાં ગતા પ્રકટ કરીને હવે સૂત્રકાર તેની આયાતિમાં ગતા પ્રકટ કરે છે—
" से णं ताओ देवलोगाओ आउक्खएणं " छत्याहिટીકા-અતિચાર રૂપ માયાની આલેચના અને પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળધમ પામીને ન્યતરાદિક કાઇ પશુ દેવવિશેષમાં ઉત્પન્ન થયેલા તે માયાવી પુરુષ,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
