________________
५३८
_स्थानागसूत्रे विशेषादयो ये भावा अनन्तरसूत्रे प्रोक्तास्तेऽनुयोगगम्याः । अनुयोगश्च अर्थ वाचं चाश्रित्य भवति । तत्रार्थमाश्रित्यानुयोगो यथा-" अहिंसासंजमोतवो" इत्यत्राहिंसादीनां स्वरूपस्य भेदप्रकथनम् । वाचमाश्रित्यानुयोगस्तु एषामेवाहिंसादिपदार्थानां शब्दाश्रितो विचार इति । तत्र बाचमाश्रित्यानुयोगं दशविधत्वेन पाह
मूलम्--दसविहे सुद्धवायाणुओगे पण्णत्ते, तं जहा-चंकारे १ मंकारे २ पिंकारे ३ सेयंकारे ४ सायंकारे ५ एगत्ते ६ पुहत्ते ७ संजुहे ८ संकामिए ९ मिन्ने १० ।। सू० ४८॥
छाया-दशविधः शुद्धधाचाऽनुयोगः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-चकारः १ माकारः २ अपिकारः ३ सेकारः ४ सायंकारः ५ एकत्वं ६ पृथक्त्वं ७ संयूथं ८ संक्रा. मितं ९ भिन्नम् १० ॥ स. १८॥
विशेषादिक जो भाव ऊपरके सूत्र में कहे गये हैं वे अनुयोग गम्य होते हैं अर्थ और बचनको आश्रित करके अनुयोग होता है अर्थको
आश्रित करके जो अनुयोग होता है वह "अहिंसा संजमो तवो" इत्यादि रूप होता है क्योंकि यहां पर अहिंसा आदिके स्वरूपका भेद कथन हआ है वाणीको आश्रित करके जो अनुयोग होता है, वह इन्हीं अहिंसा आदि पदार्थों के शब्दाश्रित विचाररूप होता है अतः अब सूत्रकार वचनको आश्रित करके अनुयोगकी दशविधताका कथन करते हैं - " दसविहे सुद्धवायाणुओगे पण्णत्त" इत्यादि ॥ सूत्र ४८ ॥ सूत्रार्थ-वाक्यार्थकी अपेक्षा रहित सूत्रका व्याख्यान रूप अनुयोग दश प्रकारका कहा गया है जैसे-चकार १ माकार २ अपिकार ३ सेकार ४ सायंकार ५ एकत्व ६ पृथक्त्व ७ संयूथ ८ संक्रामित ९ और भिन्न १०
વિશેષાદિક જે ભાવેનું ઉપરના સૂત્રમાં નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે, તે ભાવે અનુયોગગમ્ય (વ્યાખ્યાન દ્વારા સમજી શકાય એવાં) હોય છે અર્થ मन वयनने। आश्रय सन अनुयोथाय छे. ते “ अहिंसा संजमों तवो" ઈત્યાદિ રૂપ હોય છે, કારણ કે આ કથન દ્વારા અહિંસા આદિના સ્વરૂપનું ભેદ કથન થયું છે. વાણીને આધાર લઈને જે અનુયોગ થાય છે તે એજ અહિંસા આદિ પદાર્થોના શબ્દાશ્રિત વિચારરૂપ હોય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર વચનને આધાર લઈને અનુગના દસ પ્રકારોનું નિરૂપણ કરે છે
"दसविहे सुद्धवायाणुओगे पण्णत्ते” इत्याहि-(सू. ४८) સૂત્રાર્થ –વાયાર્થીની અપેક્ષાથી રહિત એ સૂત્રના વ્યાખ્યાનરૂપ અનુગ દસ मारनयो छे. ते प्रा३। नीय प्रमाणे छ-(१) २३४२, (२) मा४।२, (3) अपि२, (४) से४१२, (५) साय ४२, (६) मेव, (७) पृथत्य, (८) सय, (6) समित भने (१०) लिन्न.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
