________________
४५०
स्थानाङ्गसूत्रे छाया-वादरवनस्पतिकायिकानाम् उत्वर्षेण दशयोजनशतानि शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता । जलवरपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानाम् उत्कर्षेण दशयोजनशतानि शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता । उरःपरिसर्पस्थलचरपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानाम् उत्कर्षण एवमेव ।। सू० ३० ॥
टीका-'वायरवणस्सइकाइयाणं ' इत्यादि
बादरवनस्पतिकायिकानां-बादराः स्थूला ये वनस्पतिकायिका स्तेषां शरीरावगाहना उत्कर्षेण दशयोजनशतानि एकसहस्रयोजनानि मतप्ता । बादरेति विशेषणं सक्ष्मव्यावृत्त्यर्थम् । सक्ष्माणां शरीरावगाहना तु अगुलासंख्येयभाग मात्रप्रमाणा । इदं शरीरावगाहनाप्रमाणमुत्सेधाङ्गुलमानेन गृह्यते, न तु प्रभा
ये योजन सहस्रके अधिकारको लेकर अब सूत्रकार योजन सह सात्मिक जो शरीरको अवगाहना है-उसका कथन करते हैं-- __" वायरवणस्सइकाइयाणं " इत्यादि । सूत्र ३० ।। टीकार्य बादर वनस्पतिकायिकजीवोंकी शरीरावगाहना उत्कृष्टसे १ हजार योजनकी कही गई है, जलचर पंचेन्द्रिय तिर्यश्च जीवोंकी शरीरावगाहना उत्कृष्टसे १ हजार योजनकी कही गई है, उरःपरिसर्प स्थलचर पंचेन्द्रियतिर्यश्चोंकी शरीरावगाहना उत्कृष्टसे १ हजार योजनकी कही गई है, स्थूल जो वनस्पतिकायिक जीव हैं, वे वादरवनस्पकिकायिक जीव हैं यहां बादरविशेषण सूक्ष्म वनस्पतिकायिक जीवोंकी व्यावृत्तिके लिये दिया गया है, क्योंकि सूक्ष्म वनस्पतिकायिक जीवोंकी अवगाहना अगुलके असंख्यातवें भाग प्रमाण कही गई है, यह शरीरायगाहना
પૂર્વસૂત્રમાં હજાર એજનના પ્રમાણુવાળા ઉત્પાત પર્વતની વાત કરવામાં આવી. હવે સૂત્રકાર હજાર જનની અવગાહનાવાળાં જે શરીર છે તેમનું नि३५॥ ४२ छ-" वायरवणस्सइकाइयाणं " त्या:-( ३०) ટકાથ–બાદર વનસ્પતિકાયિકોના શરીરની ઉત્કૃષ્ટ (અધિકમાં અધિક) અવગાહના એક હજાર જનની કહી છે. જળચર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ ની શરીરાવગાહના વધારેમાં વધારે એક હજાર જનની કહી છે. ઉરઃ પરિસર્ષ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિયની ઉત્કૃષ્ટ શરીરવગાહના એક હજાર જનની કહી છે.
જે સ્થૂલ વનસ્પતિકાયિક જીવ છે તેમને બાદરવનસ્પતિકાયિક જી કહે છે. અહીં સૂક્ષ્મવનસ્પતિકાચિક જીવની વ્યાવૃત્તિને નિમિત્ત (તેમનું ગ્રહણ કરવાનું ન હોવાથી) સ્કૂલ વિશેષણ લગાડવામાં આવ્યું છે, કારણ કે સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકની અવગાહના આગળના અસંખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણ જ કહી
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
