________________
सुधा टोका स्था० १० स० ३० योजनसहस्रामिका मवगाहनानिरूपणम् ४५१ णाङ्गुलमानेन । तदुक्तम्- उस्सेहपमाणाउ मिणे देह' छाया-उत्सेधपमाणाद मिनुयाद् देहम् ' इति । शरीरावगाहनातु येषु प्रदेशेषु शरीरमवगाढं सा । बादरवनस्पतिकायिकानामियं शरीरावगाहना तथाविधमहानदादिस्थितपद्मनालापे. क्षया विज्ञेयेति । एवमेव जलचरपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानाम् , उरःपरिसर्पस्थलचरपश्चेन्दियतिर्यग्योनिकानां च शरीरावगाहना विज्ञेया। 'जलचरपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकानाम् ' इत्यत्र जलचरा मत्स्याः , ते च गर्भजाः समूच्छिमाश्च संगृह्यन्ते । तदुक्तम्-' मच्छजुयले सहस्सं ' छाया-मत्स्ययुगले सहस्रम् ' इति । एते च स्वयम्भूरमणे समुद्र एव भवन्तीति । तथा-उरःपरिसर्पस्थलचरपश्चेन्द्रि. यतिर्यग्योनिकास्तु गर्भजा महोरगा बोध्याः । तदुक्तम्-" उरगेसु गब्भजाएसु" प्रमाण उत्सेधागुल प्रमाणसे गृहीत हुआ है, प्रमाणाङ्गुलके प्रमाणसे नहीं क्योंकि-" उस्सेहपमाणा उ मिणे देहं" शरीरावगाहनाका प्रमाण उत्सेधके प्रमाणसे नापना चाहिये ऐसा कहा गया है, जिन प्रदेशोमें शरीर अवगाढ होता है, यह शरीरावगाहना है, बादर वनस्पतिकायि. कोंकी यह शरीरावगाहना तथाविध महानद आदिमें स्थित पद्मनाल (कमलनाल)की अपेक्षासे कही गई जानना चाहिये "जलचर पञ्चेन्द्रिय" इत्यादिमें जलचरसे मत्स्य-जीव गृहीत हुए हैं ये मत्स्य गर्भज और संमूच्छिम दोनों प्रकारके किये गये हैं, क्योंकि-" मच्छजुयले सहस्सं" मत्स्य युगल में एक हजार योजनकी अवगाहना है, ऐसा पाठ है, ये मत्स्य स्वयंमूरमण समुद्रमे ही होते हैं।
तथा-उरःपरिसर्परूप जो स्थलचरपश्चेन्द्रियतियश्च हैं वे यहां આ શરીરવગાહના પ્રમાણુ ઉભેગુલ પ્રમાણની અપેક્ષાએ ગ્રહણ થયું છે–પ્રમાgiसना प्रभा। 43 3 थयु नथी, १२५ , " उस्सेहपमाणा उ मिणे देह"
શારીરાવગાહનાનું પ્રમાણ ઉત્સવના પ્રમાણ વડે માપવું જોઈએ,” એવું કહેવામાં આવ્યું છે. જે પ્રદેશોમાં શરીર અવગાઢ હોય છે તે પ્રદેશને શરીરવગાહના કહે છે બાદરવનસ્પતિકાયિકેની આ ઉત્કૃષ્ટ શરીરવગાહના તથાવિધ મહાનદ આદિમાં સ્થિત પદ્મનાલ(કમલનાલ)ની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવી છે એમ સમજવું.
___“जलचरपंचेन्द्रिय" । ४थन द्वा२१ भत्त्याने जयरवा३ अड કરવામાં આવ્યાં છે. અહીં ગર્ભ જ અને સંમૂછિમ, આ બન્ને પ્રકારના મ श्रह २१॥ छे, ४०२५५ है "मच्छजुयले सहस्सं " मत्स्य युगसानी शरी॥१. ગાહના ૧૦૦૦ જનતી હોય છે,” એવું શાસ્ત્રવાક્ય છે. આ મત્યે સ્વયં ભૂરમણ સમુદ્રમાં જ હોય છે.
તથા અહીં જે ઉપરિસપરૂપ સ્થલચર પચેન્દ્રિય તિર્યંચની શરીરાવ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
