________________
सुघा टीका स्था०१० सू०१४ अस्वाध्यायस्वरूपनिरूपणम् ३९१ न्ताद् रेणुव्यापनम् । अत्रास्वाध्यायो यावद्रजसः उद्घातस्तावद् बोध्यः । इति दशमो भेदः । इति दशविधमान्तरीक्षिकमस्वाध्यापिकमिति ।
तथा-औदारिकम्-उदारं-मनुष्यपञ्चेन्द्रियतिर्यक्शरीरं, नस्येदमौदारिकम्मनुष्यपञ्चन्द्रियतिर्यक्रशरीरमाश्रित्य जातम् अस्वाध्यायिकं दविधं प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-' अद्विमंस' इत्यादि। अस्थिमांसशोणितानि प्रतीतानि । तत्र-पश्चे. न्द्रियतिरश्चाम् अस्थिमांसशोणितानि द्रव्यतोऽस्वाध्यायिकानि। उपलक्षणाच्चापि गृह्य ते, ततश्च-चर्मापि द्रव्यतोऽस्याध्यायिक भवति । उक्तं चगर्भ मासोमें होता है । तथा-रज उद्धात पवन आदिकी प्रेरणासे जो धूलि आकाशमें व्याप्त हो जाती है वह रज उद्धात है, यह उद्धात जब तक रहता है, तब तक अस्वाध्याय काल कहा गया है । इस तरहसे यह १० प्रकारका अन्तरीक्षिक अस्वाध्याय काल कहा गया है।
मनुष्य एवं पंचेन्द्रिय तिर्यश्चका जो शरीर है यह उदार है, यह उदार ही औदारिक है, इस औदारिक शरीरको लेकर जो अस्थाध्या. यिक हैं, वह भी दश प्रकारका कहा गया है जैसे -अस्थि १ मांस २ शोणित ३ अशुचि सामन्त ४, इनशानसामन्त ५, चन्द्रोपराग ६, सूर्योपराग ७ पतन ( राजमरण ) ८ राजव्युद्ग्रह ९ एवं उपाश्रयस्यान्त औदारिक पञ्चेन्द्रिय का जीव रहित शरीर रक १० पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चोंके अस्थि मांस और शोणित ये सब द्रव्यकी अपेक्षा अस्वाध्यायिक है, यहां उपलक्षणसे चर्मका मी ग्रहण हुआ है પાત અને મિહિકાપાત કારતક આદિ ગર્ભ મહિનાઓમાં જ થાય છે.
રજઉદ્ઘાત–પવન આદિને કારણે જે ધૂળ આકાશમાં ઊંચે ચડે છે અને આખું આકાશ તેનાથી આચ્છાદિત થઈ જાય છે ત્યારે ૨જઉઘાત થયે કહેવાય છે. જ્યાં સુધી તે રજઉદ્દઘાત રહે ત્યાં સુધીના કાળને અસ્વાધ્યાયકાળ કહ્યો છે.
આ પ્રમાણે દસ પ્રકારના આતરીક્ષિક અસ્વાધ્યાયકાળ કહ્યા છે–
મનુષ્ય અને પન્દ્રિયતિર્યંચના શરીરને ઔદારિક શરીર કહે છે. તે ઔદારિક શરીર વિષયક નીચે બતાવેલી દસ પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં સ્વાધ્યાય કરે જોઈએ નહીં એટલે કે દારિક શરીરસંબંધી નીચેનાં કારણે જ્યારે ઉદ્ ભવે त ने अस्वाध्याय समन्व-(१) अस्थि, (२) मांस, (3) शाणित, (४) अशुसिामन्त, (५) २मशनसामन्त, (6) य-द्रो५२११, (७) सूर्या ५२११, (८) पतन, (८) २४०युड मन (१०) पाश्रयस्यान्त: मोहरि शरी२४.
પંચેન્દ્રિય તિર્યંચોનાં અસ્થિ, માંસ અને શેણિત, આ ત્રણે પદાર્થો દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અસ્વાદયાયિક છે. અહીં ઉપલક્ષણથી ચર્મને પણ ગ્રહણ કરવું જોઈએ.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
