________________
१४२
स्थानागसत्रे __ छाया-अभ्यन्तरपुष्कराई खलु अष्टौ योजनशतसहस्राणि चक्रवालविष्कम्भेण प्रज्ञप्तम् । एवं बाह्यपुष्कराधमपि ॥ सू० ४५ ॥
टीका- अभंतर पुक्खरद्धेणं' इत्यादिव्याख्या स्पष्टा ॥ सू० ४५॥ पुष्कराः च चक्रवर्ति नोऽपि भवन्तीति तदनविशेषम् अष्टस्थानत्वेनाह
मूलम्-एगमेगस्त णं रन्नो चाउरंतचकवादिस्त अटू सोवपिणए काकिणिरयणे छत्तले दुवालसंसिए अट्रकण्णिए अधिकरणि संठिए ॥ सू०४६॥
छाया-एकैकस्य खलु राज्ञ श्चातुरन्तचक्रवर्तिनः अष्ट सौवर्णिकं काकिणी रत्नं षट् तलं द्वादशास्त्रिकम् अष्ट कणिकम् अधिकरणी संस्थितम् ।। मू० ४६ ॥
टीका-' एगमेगस्स णं' इत्यादिएकैकस्य खलु राज्ञश्च्यातुरन्तचक्रवर्तिनः काकिणीरत्नम् अष्ट सौवर्णि
द्वीपके अधिकारको लेकर अब त्रकार पुष्कराध द्वीपके प्रमाणका कथन करते हैं-"अन्भंतरपुक्खरद्धेणं " इत्यादि ॥
टीकार्थ--अभ्यन्तर पुष्करार्ध चक्रयाल विष्कम्भकी अपेक्षा आठ योजनका कहा गयाहै । इसी तरहसे पाह्य पुष्कराधका भी चक्रवाल विष्कम्भकी अपेक्षा आठ लाख प्रमाण जानना चाहिये ॥ सूत्र ४५॥ ____ पुष्कराई में चक्रवर्ती भी होते हैं, अतः अब सूत्रकार उसके रत्न विशेषका आठ स्थानोंसे कथन करते हैं--
" एगमेगस्त णं रन्नो चाउरंतचक्कयहिस्स" इत्यादि। टीकार्थ--एक एक चातुरन्तचकवी राजाका काकिणी रत्न
દ્વિીપને અધિકાર ચાલી રહ્યો છે. તેથી સૂત્રકાર પુષ્કરાઈ દ્વિપના प्रभानु ४थन ४२ छ-" अब्भतरपुक्खरद्धणं" त्या:ટીકાર્ય–અભ્યત્તર પુષ્કરાઈ ચક્રવાલ વિષ્કભની અપેક્ષાએ આઠ લાખ જન પ્રમાણ છે. એ જ પ્રમાણે બાહ્ય પુષ્કરાને ચકવાલ વિષ્કભ પણ આઠ લાખ યોજનને સમજે છે સૂ૪૫ છે
પુષ્પરાર્ધ માં ચકવર્તીએ પણ હોય છે. તેમના કાકિણી નામના રત્ન વિશે. નું હવે સૂત્રકાર કથન કરે છે–
" एगमेगस्स र्ण रन्नो चाउरत चक्कवट्टिस्स'' त्याટીકાર્ય-પ્રત્યેક ચાતુરન્ત ચકવતી રાજાનું કાકિણું રન આ સુવર્ણ પ્રમાણ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર :૦૫
