________________
१००
स्थानाङ्गसूत्रे 'चारित्रेऽवतिष्ठते' इति ७। आमन्त्रणे तु-अष्टमी विभक्ति भवति । यथाहे युवन्निति ॥ मू० २१ ॥
वचनविभक्तियुक्तशास्त्रसंस्कृतबुद्धय छद्मस्था अदृश्यानर्थान् न साक्षात्कुबन्ति, केवलिनस्तु साक्षात्कुर्वति, इति तानेवार्थान् अष्ट स्थानत्वेनाह
मूलम् - अह ठाणाई छउमत्थेणं सव्वभावेणं ण जाणाइ ण पासइ, तं जहा-धम्मत्थिकायं १ जाव गंधं ७ वायं ८। एयाणि चेय उप्पन्ननाणदंसणधरे अरहा जिणे केवली जाणइ पासइ जाय गंध ७ वायं ८॥ सू० २२॥
छाया-अष्ट स्थानानि छद्मस्थाः खलु सर्व भावेन न जानाति न पश्यति, तद्यथाधर्मास्तिकायं १ यावद् गन्ध ७ बातम् । एतानि एवं उत्पन्नज्ञानदर्शनधरः अर्हन जिनः केवली जानाति पश्पति यावद् गन्धं वातम् ॥ सू० २२ ॥
टीका-'अट्ठ ठाणाई ' इत्यादिछद्मस्थः-अवधिज्ञानमनःपर्यवज्ञानवनितो मुनिः अष्ट स्थानानि सर्वभावेन= कुण्डादौ वदादिकं अस्ति" यह आधार में सप्तमी हुई है, "मघौरमते" यह काल में सप्तमी हुई है " चारित्रेऽयतिष्ठते" यह भाव में सप्तमी हुई है "हे युवन्" इत्यादि यह आमन्त्रणमें अष्टमी विभक्ति हुई है सू०२१
वचन विभक्तिसे युक्त शास्त्रसे संस्कृत हुए बुद्धिवाले छमस्थ अदृश्य पदार्थों को साक्षात् रूपसे नहीं जानते हैं, इन्हें तो केवलीही जानते हैं, अतः अब सूत्रकार इन्ही पदार्थों का आठ स्थानरूपसे कथन करते हैं--" अट्ठ ठाणाई छउमस्येणं सव्यभावेणं" इत्यादि।
टोकार्थ--अवधिज्ञान एवं मनः पर्ययज्ञानसे रहित हुआ छद्मस्थ अधि४२४ाथै सातमी विसति छ, “ मधौ रमते " मी 101 24 सातभी विमति प्रयोग थये। छे. “चारित्रेऽवतिष्ठते" मी भावना अभा સાતમી વિભકિતને પ્રયોગ થયે છે.
हे युवन्" मी माधना 241 भावनातन प्रयो। यो छे.॥सू.२१॥
વચન વિભક્તિથી યુકત શાસ્ત્રો વડે સંપન્ન હોય એવા બુદ્ધિશાળી છદ્મસ્થ અદશ્ય પદાર્થોને સાક્ષાત્ રૂપે જાણી શકે છે. એજ વાતની સૂત્રકાર હવે પ્રરૂપણ ४२ छ-" अट्ठ ठाणाई छ उमत्थेणं सव्वभावेणं " त्याટીકાર્થ—અવધિજ્ઞાન અને મન:પર્યજ્ઞાનથી રહિત એ છદ્મસ્થ મુનિ નીચેના
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
