________________
सुघा टीका स्था०५ उ०२ सू०१६ बोधेरप्राप्ति-प्राप्तिकारणनिरूपणम् ८१
उपघातवृत्तयो जीवा अधार्मिकत्वेन बोधेरप्राप्तिस्थानेषु प्रवर्तन्ते, विशुद्धिवृत्तयो जीवास्तु धार्मिकत्वेन बोधेः प्राप्तिस्थानेषु भवर्तन्ते इत्युपदर्शयितुमाह
मूलम्-पंचहिं ठाणेहिं जीवा दुल्लभवोहियत्ताए कम्मं पगति, तं जहा--अरहंताणं अवन्नं चयमाणे १, अरहंतपन्नत्तस्स धम्मस्स अवन्नं वयमाणे २, आयरियउयज्झायाणं अवनं वयमाणे ३, चाउन्निस्स संघस्त अवन्नं वयमाणे ४, विवकतव बंभचेराणं देवाणं अवन्नं वयमाणे ५। पंचहिं ठाणेहिं जीवा सुलभबोहियत्ताए कम्मं पगरेति, तं जहा--अरहंताणं वनं वयमाणे जाय विवक तव बंभचेराणं देवाणं वनं चयमाणे ॥ सू० १६ ॥ __ छाया--पश्चभिः स्थानः जीवा दुर्लभबोधिकतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथाअर्हताम् अवर्ण वदन् १, अत्पज्ञप्तस्य धर्मस्य अवर्ण वदन २, आचार्योपाध्यायानाम् अवर्ण वदन ३, चातुर्वर्णस्य संघस्य अवर्णं वदन् ४, विपक्वतपोब्रह्मचर्याणां देवानाम् अवर्ण वदन् ५। पञ्चभिः स्थानः जीयाः सुलभबोधिकतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-अर्हतां वर्ण वदन् यावत् विपक्वतपोब्रह्मचर्याणां देवानां वर्ण वदन्।।मू०१६॥ प्रकारकी होती है, जैसे-उद्गम विशोधि आदि उद्गमादि दोषोंके परिहारसेही भक्तोंकी विशोधि होती है, ऐसा जानना चाहिये । सू० १५॥ सूत्रार्थ-उपघात वृत्तिवाले जो जीव होते हैं, वे अधार्मिक होनेसे बोधिके अप्राप्ति स्थानों में प्रवृत्ति करते हैं और जो विशुद्ध वृत्तिवाले जीव होते हैं, वे धार्मिक होनेसे बोधिके प्राप्ति स्थानों में प्रवृत्ति करते हैं सो इसी દેના પરિહારથી આહારદિમાં વિશોધિ (વિશુદ્ધિ) જળવાય છે, એમ સમજવું. એ સૂ. ૧૫
સૂત્રાર્થ-ઉપઘાત વૃત્તિવાળા જી અધાર્મિક હેવાને કારણે બેધિના અપ્રાપ્તિ સ્થાનમાં પ્રવૃત્તિશીલ રહે છે, અને જેઓ વિશુદ્ધ વૃત્તિવાળા હોય છે તેઓ ધાર્મિક હોવાથી ધિના પ્રાપ્તિ સ્થાનોમાં પ્રવૃત્તિવાળા હોય છે, એ જ વાત સૂત્રકાર આ સૂત્ર દ્વારા પ્રકટ કરે છે.
स्था-२१
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪
