________________
स्थानाङ्गसचे टीका--पंचहि ठाणेहिं ' इत्यादि--
जीवाः पाणिनः पञ्चभिः स्थानः कारणैः दुर्लभवोधिकतया दुर्लभा बोधि यस्य स दुर्बलवोधिकः, तस्य भावस्तत्ता तया-दुष्प्राप्यजिनधर्मकत्वेन कर्म मोहनीयादि प्रकुर्वन्तिबध्नन्ति । तान्येव स्थानान्याह-तद्यथा-अईताम् अवर्ण - निन्दां वदन् कुर्वन् जीवो दुर्लभबोधितासम्पादक कर्म प्रकरोति । अर्हतामवर्णयादो यथा--
" नत्थी अरहतत्ती, जाणं वा कीस भुंजए भोए ?।
पाहुडिय तुवजीवइ एमाइ जिणाण उ अपणो ॥१॥" छाया-नास्ति अर्हन्निति, जानानो या कथं भुङ्ते भोगान् ।
प्राभृतिका तूपनीवति, एवमादिजिनानां तु अवर्णः ॥१॥ इति । अयमर्थ:-' अर्हन् ' इति नास्ति । अर्हन् यदि भवेत् , तर्हि जानानोऽपिवातको अब सूत्रकार प्रदर्शित करते हैं___ 'पंचहिं ठाणेहिं जीया दुल्लभयोहियत्ताए' इत्यादि सूत्र १६ ॥ टीकार्थ-इन पांच स्थानोंसे जीवोंको बोधिकी जिनधर्मकी प्राप्ति दुर्लभ होतीहै, अत: वे मोहनीय आदि कर्मोका बन्ध करते हैं । वे स्थान इस प्रकारसेहैंजो जीव अर्हन्त प्रभुका अवर्णवाद करता है, उसे बोधिकी प्राप्ति दुर्लभ होती है । अवर्णवादका अर्थ निन्दा करना है। तात्पर्य इस कथनका ऐसा है, कि जो प्राणी अर्हन्त प्रभुकी निन्दा करता है, ऐसा वह प्राणी दुर्लभ बोधिताके उत्पादक कर्मका चन्ध करता है। अर्हन्त प्रभुका अयर्णवाद इस प्रकारसे होता है-- ____ "नत्थी अरहंतत्ती" इत्यादि । इसका ऐसा अर्थहै-अर्हन्त नामका कोई व्यक्तिहै ही नहीं यदि वहहै तो केवलज्ञानसे वह समस्त पदार्थों को जानता
" पचहि ठाणेहि जीवा दुल्लभबोहियत्ताए" त्या
આ પાંચ સ્થાને (કારણે) ને લીધે જેને માટે બેધિની પ્રાપ્તિ દુલભ બની જાય છે, તેથી તેઓ મોહનીય આદિ કર્મોને બન્ધ કરે છે. તે પાંચ કારણે નીચે પ્રમાણે છે–(૧) જે જીવ અહંત પ્રભુને અવર્ણવાદ કરે છે, તેને બધિની પ્રાપ્તિ દુર્લભ બની જાય છે. અવર્ણવાદ એટલે નિન્દા. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે જે જીવ અહંત પ્રભુની નિન્દા કરે છે, તે જીવ લભ બાધિતાના ઉત્પાદક કમને બન્ધ કરે છે. અહંત પ્રભુને અવર્ણવાદ मा परे थाय छ--" नत्थी अरहंतत्ति" त्याहि--
“ અબતનું અસ્તિત્વ જ નથી. જે વિદ્યમાન કેવળજ્ઞાન વડે સમસ્ત
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
