________________
स्थानाङ्गसूत्रे
पूर्वसूत्रे कृष्णलेश्यादिमन्तो जीवभेदा उक्ताः, तत्र च कृष्णलेश्ववान् सन्नारकोऽप्युत्पद्यते ब्रह्मदत्तवदिति ब्रह्मदत्तस्वरूपमभिधातुमाह-
६६२
मूलम् - बंभदत्ते णं राया चाउरंतचक्कवही सत्ताधणुई उड्ड उच्चतेणं सत्त य वाससयाई परमाउं पालइत्ता कालमासे कालं किच्या अहे सत्तमा पुढवीए अध्यइट्ठाणे णरए पेरइत्ताए उवयन्ने || सू० २४ ॥
छाया -- ब्रह्मदत्तः खलु राजा चातुरन्तचक्रवर्ती सप्त धनूंषि ऊर्ध्वमुच्चस्वेन सप्त च वर्षशतानि परमायुः पालयित्वा कालमासे कालं कृत्वा अधः सप्तम्यां पृथिव्याम् अपतिष्ठाने नरके नैरयिकतया उपपन्नः । सू० २५ ॥ टीका -'मदत्ते णं ' इत्यादि
व्याख्या सुगमा ॥ सू० २४ ॥
ऊपरके सूत्र में कृष्णलेश्या आदिवाले जीव भेद कहे गये हैं- इनमें जो जीव कृष्ण लेश्यावाला होता है, वह मरकर नारक भी हो जाता है - जैसे ब्रह्मदत्त हुआ है, अतः अब सूत्रकार इसी ब्रह्मदत्त के सम्बन्धमें कथन करते हैं- " बभदत्तेणं राधा चाउरत " इत्यादि || सूत्र २५ ॥
टीकार्य - ब्रह्मदत्त चक्रवर्ती ऊँचाई में सात धनुषका था, ७०० सौ वर्षकी इसकी उत्कृष्ट आयु थी, उतनी पूरी आयुको भोग कर यह काल मासमें मरण कर नीचे सप्तम पृथिवी में अप्रतिष्ठान नरकमें नैरयिककी पर्याय से उत्पन्न हुआ है || मूत्र २४ ॥
આગલા સૂત્રમાં કૃષ્ણાદિ લેશ્યાવાળા જીયેાની વાત કરવામાં આવી. કૃષ્ણુ લેસ્સાવાળા જીવે મરીને નારકમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, જેમ કે બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તીની ખાખતમાં એવું જ બન્યું હતું. આ પ્રકારના પૂર્વ સૂત્ર સાથેના સંબંધને લીધે હવે સૂત્રકાર બ્રહ્મદત્તના વિષયમાં કથન કરે છે— बमदत्ते राया चाउरंत " त्याहि-- ( सू २५ )
16
ટીકા-બ્રહ્મદત્ત ચક્રવતી ના શરીરની ઊંચાઈ સાત ધનુષપ્રમાણુ હતી તેનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય ૭૦૦ વર્ષનું હતું. તેટલા પૂરા આયુષ્યને ભેળવીને કાળને અવસર આવતા કાળધમ પામીને, તે નીચે સાતમી નરકમાં અપ્રતિષ્ઠાન નામના નરકાવાસમાં નારકની પર્યાયે ઉત્પન્ન થયા છે. ॥ સૂ. ૨૪૫
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
