________________
५१२
स्थानाङ्गसूत्रे कार्हम् ४, व्युत्सर्गार्हम् ५, तपोऽहं ६ चेति, एषां व्याख्या तत्रैव द्रष्टव्या । तेषु यद् द्वितीयं प्रतिक्रमणाई मायश्चित्तं तत् षडविधं प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-उच्चारप्रति क्रमणम्-उच्चारोत्सर्ग कृत्वा यत् ऐर्यापथिकं प्रतिक्रमणं तत् ॥१॥ प्रस्रवणपतिक्रमणम् मस्त्रवणं-मूत्रं, तदुत्सर्ग कृत्वा यत् ऐपिथिकं प्रतिक्रमणं तत् २॥उक्तंच
" उच्चारं पासवर्ण, भूमीए वोसिरित्तु उवउत्तो। ओसरि ऊणं तत्तो, इरियावहियं पडिकमइ ॥१॥ वोसिरइ मत्तगे जइ, तो न पडिकमइ य मत्तगं जो उ ।
साहू परिहवेई, नियमेण पडिक्कमइ सो उ ॥२॥ छह प्रकार का होता है, प्रायश्चित्त के छह भेद पहले पन्द्रहवें सूत्र में कहे गये हैं वे इस प्रकार हैं--आलोचना १, प्रतिक्रमणाई २, तदु. भयाहं ३, विवेकाई ४, व्युत्साह और तपोऽर्ह ६। इनकी व्याख्या वहीं पन्द्रहवें सूत्र में कही गई है, वहाँ देख लेना चाहिये उन छह प्रकार के प्रायश्चितोंमें यह प्रतिक्रमण नामका प्रायश्चित्त दूसरा है, यह छह प्रकारका होता है, जैसे-उच्चार प्रतिक्रमण १ प्रस्रवण प्रति. क्रमण २ इत्वरिक प्रतिक्रमण ३ यावत्कथिक प्रतिक्रमण ४ यत् किश्चित् मिथ्या प्रतिक्रमण ५ और स्वापनान्तिक प्रतिक्रमण ६ उच्चार प्रति. कमण वह है, जो बहिभूमिसे आकर ऐपिथिकी क्रियाकी जाती है, प्रस्रवण प्रतिक्रमण वह है, जो प्रस्रवणके बाद ऐर्यापथिको क्रियाकी जाती है। कहा भी है-" उच्चारं पासवणं" इत्यादि ।
મિથ્યા દુષ્કૃત દેવારૂપ પ્રતિક્રમણનું નામ પ્રાયશ્ચિત્ત છે. પ્રાયશ્ચિત્તના છ ५२ ५४ छ-(१) मायना, (२) प्रतिभाला, (3) तमयार्ड, (४) विवाह, (५) व्युत्साह, मने (६) तपाई प्रायश्चित्तना l ७ प्रतुं વિસ્તૃત નિરૂપણ ૧૫ માં સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે, તો ત્યાંથી વાંચી લેવું.
પ્રાયશ્ચિત્તને પ્રતિકમણ નામને જે બીજે ભેદ છે, તેના નીચે પ્રમાણે ७ ॥२ ५3 छे. (१) अभ्या२ प्रतिम, (२) प्रसपए प्रतिभ], (3) त्वरित प्रतिमा, (४) या४थि४ प्रतिमा, (५) यथित् भिथ्याप्रति. म भने (6) २१५नान्ति प्रतिभ.
બહિર્ભુમિમાંથી આવીને (ઠલ્લે જઈને આવ્યા બાદ) એર્યાપથિકી કિયા કરવામાં આવે છે તેનું નામ ઉચ્ચાર પ્રતિકમણ છે. પ્રસવણ (મૂત્ર ત્યાગ) બાદ જે એર્યાપથિકી કરવામાં આવે છે તેનું નામ પ્રસ્ત્રવણુ પ્રતિક્રમણ છે,
[ ५४ छ: “ उच्चार पासवणं" त्या:
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
