________________
सुधा टीका स्था० सू०५५ कल्पविषयनिरूपणम्
""
" दवम्मि मंथिए खलु, तेण मंथिज्जए जहा दहिए । दधितुल्लो खलु कप्पो मंथिज्जइ कुक्कुयाईहिं ॥ १ ॥ छाया - - द्रव्ये मन्यिकः खलु तेन मथ्यते यथा दधिकम् । दधितुल्यः खलु कल्पो मध्य ते कौकुचिकादिभिः ॥ १ ॥ इति ।
४५३
अत्र हि भावपरिमन्थव एव विवक्षिता इत्याह-' छ कप्पस्स' इत्यादि । कल्पस्य = साध्वाचारस्य षट् परिमन्थनः = मन्थानभूताः प्रज्ञप्ताः । तद्यथा - कौकु· चिकः = भाण्डवत् कुचेष्टाकारकः साधुः, अयं हि -स्थान- शरीर भाषाभेदात् त्रिविधः श तदुक्तम्-
"ठाणं सरीरमासा विविहो पुण कुक्कुई समासेणं । "
कल्पके मन्थनमें विनाश करनेमें- साधनभूत जो मन्थान-मधानीके जैसा कोकुचिकादि हैं वे परिमन्यू हैं। कहा भी हैं
" दव्वम्मि मंथिए खलु " इत्यादि ।
जिस प्रकार मन्थान दण्डसे दही मधा जाता है, उसी प्रकार कौकुचिका आदिकों से दही तुल्य कल्प (साधुका आचार) भी मधा जाता है, नष्ट किया जाता है, अतः यहां भाव परिमन्धूही विवक्षित हुए हैं, ये भाव परिमन्यु साध्वाचार रूप कल्पके विनाशक होते हैं- इनमें प्रथम परिमन्धु कौकुचिक है, भाण्डकी तरह जो कुचेष्टा करनेवाला साधु होता है, वह कौकुचिक शब्द से यहां प्रकट किया गया है, यह कौकु चिक स्थान शरीर और भाषा के भेद से तीन प्रकारका होता है । कहा भी है- " ठाणं सरीरभासा " इत्यादि ।
સાધુના આચારના વિનાશ કરનારા છે, ) તેમને ભાષ પરિમન્થુ કહે છે, उपायुछे है " दव्वभि मंथिए खलु " इत्यादि
જેવી રીતે રવૈયા વડે દહીંનુ મન્થન કરવામાં આવે છે, એ જ પ્રમાણે કૌકુચિકા આદિ વડે દહીં સમાન કલ્પ ( સાધુના આચાર ) તું પણુ મન્થન કરાય છે. એટલે કે કૌકુચિકા આદિ વડે સાધુના આચારાને ભગ થાય છે, તેથી સૂત્રકારે અહીં ભાવ પરિમન્થની જ પ્રરૂપણા કરી છે. તે ભાવ પિર મન્યુએ સાધુના આચાર રૂપ કલ્પના વિનાશક હાય છે. તેના નીચે પ્રમાણે ૬ પ્રકાર છે—(૧) કૌકુચિક-ભાંડના જેવી કુચેષ્ટા કરનાર સાધુને અડી કૌકુચિક પમિન્યુ કહ્યો છે. તે કૌકુચિકના સ્થાન, શરીર અને ભાષાના ભેદથી ત્રણ પ્રકાર પડે છે. કહ્યું પણ છે કે :
" ठाणं सरीरभासा " त्याहि
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
