________________
स्थानाङ्गसूत्रे ___तथा-दासवादं वदन्-'दासोऽयम् ' इति असत्यमेव कस्मिंश्चित्-साधौ दोषमारोपयन् साधुः प्रायश्चित्तप्रस्तारमाग्मवति । अत्रेदं बोध्यम्-दुष्मेक्षितादिषु रत्नाधिकेन प्रेर्यमाणः क्षुल्लकः क्रोधमुपगतः कदाचिदाचार्यसमीपे समा. गत्य कथयति-भदन्त ! अयं रत्नाधिको दासोऽस्ति । अत्राचार्यक्षुल्लकयोः प्रश्नोत्तररूपं गाथात्रयमाहगाथा-खरउत्ति कहं जाणसि, देहाऽऽयारा कहें ति से हंदी ।
छिकोवणदुभंडो, गीयासी दारुणसभावो ॥ १ ॥ छाथा-खरक इति कथं जानासि, देहाकाराः कथयन्त्यस्य हन्त ।
सिमकोपनो दुर्भाण्डो, नीचासी दारुणस्वभावः ॥ १ ॥ ____ अयमर्थः-रत्नाधिकोऽयं दासोऽस्तीति क्षुल्लकेनोक्ते आचार्यस्तं पृच्छति
"दासवादं वदन्" इसी प्रकारसे किसी साधुके ऊपर ऐसे असत्य दोषका आरोपण करना कि "यह साधु दास है" इस प्रकारसे असत्य दोषका आरोपण करनेवाला साधु प्रायश्चित्त प्रस्तारका पात्र होता है, इस विषयमें ऐसा समझना चाहिये, किसी रत्नाधिकने किसी क्षुल्लक साधुसे अच्छी तरह से देखभाल करके प्रवृत्ति करनेकी बात कही तब वह क्षुल्लक उस पर क्रोधाविष्ट हो गया और आचार्यके पास जाकर कहने लगा हे भदन्त ! यह रत्नाधिक दास है, इस विषय में दोनोंका आचार्य क्षुल्लकको प्रश्नोत्तर रूप संवाद इस प्रकारसे है
"खर उत्ति कहं जाणसि" इत्यादि । यह रत्नाधिक दास है, ऐसा जब क्षुल्लकने कहा तब आचार्यने હવે છઠ્ઠા પ્રાયશ્ચિત્ત પ્રસ્તારનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવામાં આવે છે. " दासवादं वदन् " त्याह
કેઈ સાધુ બીજા કેઈ સાધુ ઉપર એ બેટે આરોપ મૂકે છે કે " मा साधु होस छ." तोते प्रानु पारे।५९ ४२ना२ साधु प्रायः શ્ચિત્ત પ્રસ્તારને પાત્ર બને છે. આ વિષયમાં વધુ રૂપષ્ટીકરણ નીચે પ્રમાણે સમજવું.
કઈ એક ગુરુ દિક્ષા પર્યાયવાળા સાધુએ કઈ લઘુ દીક્ષા પર્યાયવાળા સાધુને જતનાપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરવાની સલાહ આપી તેથી તેણે કોધાવેશમાં આવી જઈને આચાર્યની પાસે જઈને આ પ્રમાણે કહ્યું–“હે ભગવન! આ રસ્તાધિક દાસ છે ” આ વિષયમાં તે ભુલક અને આચાર્ય વચ્ચે સંવાદ उ मा५वामा माव छ. "खरउत्ति कह जाणासि" त्या:
જ્યારે તે ભુલકે તે પર્યાયજયેષ્ઠ સાધુ દાસ છે એવી વાત કરી ત્યારે આચાર્યું તેને પૂછયું “તમે કેવી રીતે જાણ્યું કે તે ખરક (દાસ) છે?”
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪
