________________
२७२
61
पञ्चक्खाणं सव्वन्नुदेसियं जं जहि जया काले । तं जो सद्दह नरो, तं जाणसु सद्दहणसुद्धं ॥ १ ॥ "
स्थानाङ्गसूत्रे
छाया -- प्रत्याख्यानं सर्वज्ञदेशितं यद् यत्र यदा काले ।
तद् यः श्रद्दधाति नरस्तद् जानीहि श्रद्धानशुद्धम् ॥ १ ॥ इति ॥ १ ॥ विनयशुद्धम् - विनयेन शुद्धं विनयाभावेत्वशुद्धम् । एवमग्रेऽपि तत्तदभावे अशुद्धता बोध्या । विनयशुद्धमेवमुक्तम्-
" किकम्मस्स विसोहिं, पजए जो अहीणमहरितं । मणवयणकायगुत्तो, तं जाणसु विणयओ सुद्धं ॥ १ ॥ छाया - कृतिकर्मणो विशोधि प्रयुङ्क्ते यः अहीनातिरिक्तम् ।
""
मनोवचनकाय गुप्तः तं जानीहि विनयतः शुद्धम् ॥ १ ॥ इति ॥ २ ॥ प्रत्याख्यान है, श्रद्धानके अभाव में तो यह सावध होता है । कहा भी है" पञ्चवाणं सव्वन्नुदेसिये " इत्यादि ।
जिस काल में जो प्रत्याख्यान सर्वज्ञ भगवान् ने कहा है, उस पर जो विश्वास करता है, वह प्रत्याख्यान श्रद्धान शुद्ध प्रत्याख्यान है । जो प्रत्याख्यान विनय से शुद्ध होता है, वह प्रत्याख्यान विनय शुद्ध प्रत्याख्यान है, जो प्रत्याख्यान विनयके अभाव में होता है, वह अशुद्ध प्रत्याख्यान है - इसी तरहसे आगे भी उन २ के अभाव में प्रत्याख्यान में अशुद्धता जाननी चाहिये - विनय शुद्ध प्रत्याख्यानके विषय में ऐसा ही कहा गया है - " किइ कम्मस्त विसोहि " इत्यादि
मन वचन और कायसे गुप्त हुआ जो मनुष्य कृतिकर्मकी न हीन और न अधिक ऐसी विशुद्धि करता है, वह विनय शुद्ध प्रत्याख्यानતેના અભાવમાં તે તે અશુદ્ધ-નિરવઘ જાય છે. કહ્યુ પણ છે કે : “qzzari asargafe" scule
જે કાળે જે પ્રત્યાખ્યાન કરવાનુ` સČજ્ઞ ભગવાને કુરમાવ્યું છે, તે કાળે શ્રદ્ધાપૂર્વક તે પ્રત્યાખ્યાન કરનારના પ્રત્યાખ્યાનને શ્રદ્ધાનશુદ્ધ પ્રત્યાખ્યાન કહે છે. જે પ્રત્યાખ્યાન વિનયની અપેક્ષાએ શુદ્ધ હેાય છે, તે પ્રત્યાખ્યાનને વિનય શુદ્ધ પ્રત્યાખ્યાન કહે છે. જે પ્રત્યાખ્યાનમાં વિનયનેા અભાવ હોય છે-વિનયની અપેક્ષાએ અશુદ્ધ હૈય છે, તે પ્રત્યાખ્યાનને અશુદ્ધ પ્રત્યાખ્યાન કહે છે. એ જ પ્રમાણે આગળ પણ જે જે પ્રકાર કહેવામાં આવ્યા છે, તેમાં પશુ તે વિષયના અભાવમાં અશુદ્ધતા સમજવી. વિનયશુદ્ધ પ્રત્યાખ્યાનના વિષયમાં पुंछे " किकम्मम्स विसोहि " इत्याहि
श्री स्थानांग सूत्र : ०४
