________________
सुधा टीका स्था०५ उ० ३ सू० २० पंचविघसंवत्सरनिरूपणम्
२४७ अत एव हे गौतम ! ततः परं तेषां योनिव्यवच्छेदः प्ररोहण शक्ति प्रणाशः प्रज्ञप्तः= प्ररूपितः । अर्थात् उक्तकालानन्तरं कलममुरादीनि अचित्तानि भवन्तीति।।मू०१९॥
अनन्तरसूत्रे कलममुरादीनां योनिव्युच्छेदः पञ्चभिः संवत्सरैर्भवतीत्युक्तम् । सम्पति संवत्सरानेव पञ्चविधत्वेनाह
मूलम्--पंच संवच्छरा पण्णता, तं जहा-णवत्तसंवच्छरे १ जुगसंवच्छरे २ पमाणसंवच्छरे ३ लक्खणसंवच्छरे ४ सणिचरसंवच्छरे ५। १ । जुगसंबच्छरे पंचविहे पण्णत्ते, तं जहाचंदे १ चंदे २ अभिवहिए ३ चंदे ४ अभिवड्डिए ५ चेय । २ । पमाणसंवच्छरे पंचविहे पण्णत्ते, तं जहा-नक्खत्ते १ चंदे २ उऊ ३ आइच्चे ४ अभिवडिए ५।३। लक्खणसंवच्छरे पंच. विहे पपणत्ते, तं जहा-समगं नक्खत्ता जोगं जोयंति समगं उऊ परिणमंति । णच्चुण्हो गइसीओ बहूदओ होइ नक्खत्ते ॥१॥ ससिसगलपुण्णमाप्ती जोएई विसमचारणक्खत्ते । कडुओ बहूदओ य तमाहु संयच्छरं चंदं ॥२॥ विसमं पयालिणो परिणमंते अणुदूसुदेंति पुप्फफलं । वासं ण सम्म वासइ, तमाह संवच्छरं कम्मं । ३ । पुढविदगाणं तु रसं, पुप्फफलाणं तु देइ आइच्चो । अप्पेण विवासेण, सम्मं निप्फजए वह बोज नहीं रहता है, क्योंकि वह खेतमें बोये जाने पर अङ्गुरोंको उत्पन्न नहीं कर सकता है। इसी कारण हे गौतम ! पांच वर्ष के बाद उनकी योनिका विच्छेद-प्ररोहण शक्तिका विनाश-कहा गयाहै, अर्थात् ये कल मसूर आदिधान्य उक्त कालके बाद अचित्त हो जाते हैं ।। सू०१९॥ હોવા છતાં પણ ખરી રીતે અબીજ રૂપ જ બની ગયા હોય છે. કારણ કે તેમને ખેતરમાં વાવવામાં આવે છે તેમાંથી અંકુરે ઉત્પન્ન થતા નથી. તે કારણે હે ગૌતમ ! પાંચ વર્ષ બાદ તેમની નિને વ્યવ છેદ-ઉત્પાદન શક્તિને વિનાશ કહ્યો છે. એટલે કે તે વટાણું આદિ ધાન્ય ઉપર્યુક્ત કાળ દરમિયાન અચિત્ત થઈ જાય છે, જે સૂ. ૧૯ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪
