________________
सुघा टीका स्था०५ उ०३ सू० ५ विशेषतो सचेतनस्य निरूपणम् २०३ सूक्ष्मकाययोगेन बादरकाययोगं निरुन्धन्ति तदा 'तेषामपि अच्छवित्वं भवति । विरोधस्त्वेवं योध्यः-भगवान् सयोगकेवली भवोपग्राहि कर्मक्षपणाय परमनिर्मल. मत्यन्तापकम्प परमनिर्जराकारणं ध्यानं प्रतिपत्तु कामो योगनिरोधार्थमुपक्रमते । तत्र प्रथमं बादकाययोगेन वादरमनोयोग निरुणद्धि, ततो चादरवाग्योगम् । ततः सूक्ष्मकाययोगेन बादरकायपोगं निरुणद्धि ततः सूक्ष्मकाययोगेनैव सूक्ष्ममनोयोग सूक्ष्मवाग्योगं च । मूक्ष्मकाययोगं तु सूक्ष्मक्रियमनियर्ति शुक्लध्यानं ध्यायन् स्वावष्टम्भेनैव निरुणद्धि, अन्यस्य अवष्टम्भनीयस्य योगस्य तस्मिन् काले अमावात् । च्छविता तो सुस्पष्टही है, संयोग केवलीके भी जब सूक्ष्म कायके योगसे बादरकाय योगका निरोध करते हैं, तब उनके भी अच्छविता होती है, निरोध इस प्रकारसे होता है-भगवान् सयोग केवली भयोपग्राहि कर्मके क्षपणके लिये परम निर्मल अत्यन्त अप्रकम्प एवं परम निर्जराके कारणरूप ध्यान करनेके अभिलाषी होते हैं, तब वे योग निरोधके लिये उपक्रम करते हैं, उसमें वे प्रथम काययोगसे चादर मनो. योगका निरोध करते हैं, बादमें बादर चाग्योगका निरोध करते हैं। इसके बाद सूक्ष्म काययोगसे बादर काययोगका निरोध करते हैं, चादमें वे सूक्ष्म काययोगसेही सूक्ष्म मनोयोगका और सूक्ष्म वाग्योगको निरोध करते हैं। सूक्ष्म क्रिया अनिवृत्ति शुक्लध्यानको ध्याते हुए वे केवली अपने अवष्टंभसेही सूक्ष्म कायका निरोध करते हैं। क्योंकि उस समय अन्य अवष्टंभनीय योगका अभाव होता है, उस ध्यानके सामर्थ्यसे वे અચ્છવિતા સુસ્પષ્ટ જ છે. સંગ કેવલી પણ જ્યારે સૂકમ કાયના વેગથી બાદર કાયોગને નિરોધ કરે છે, ત્યારે તેમનામાં પણ અચ્છવિતા જ હોય છે. નિરોધ આ પ્રમાણે થાય છે-ભગવાન સાથે કેવલી ભવેપગ્રાહિ કર્મના ક્ષપણને માટે પરમ નિર્મળ અત્યન્ત અપ્રમ્પ પરમનિર્જરાના કારણરૂપ ધ્યાન ધરવાની અભિલાષાવાળા થાય છે. ત્યારે તેઓ ભેગનિરોધને માટે ઉપકમાં કરે છે. ત્યારે તેઓ પહેલાં કાગ દ્વારા બાદ મને યોગનો નિરોધ કરે છે, ત્યાર બાદ બાદર વાગ્યાગને નિરોધ કરે છે. ત્યાર બાદ સૂકમ કાયાગ વડે આદર કાયયોગને નિરોધ કરે છે. ત્યારબાદ તેઓ સૂમિકાયોગ વડે જ સૂફમ મનોગને અને સૂક્ષ્મ વાગેગને નિરોધ કરે છે. સૂક્ષમ કિયા નિવૃત્તિ શુકલ ધ્યાન ધરતા ધરતા તે કેવલી પોતાના અવર્ણભથી જ સૂથમ કાયને નિરોધ કરે છે, કારણ કે તે સમયે અન્ય અવર્ણનીય યોગને અભાવ
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
