________________
सुघा टीका स्था०५ उ०३ सू०३ इन्द्रियार्थान् इन्द्रियपदार्थाश्चनिरूपणम् १७३ क्षेत्ररूपागतिः २, तिर्यक्त्वप्रापिका वा गतिः ३।२। एवं देवगति ३ मनुष्यगतिरपि ४ भावनीया ।४। सिद्धिगति:-सिद्धौ गतिः १, सिद्धिश्चासौ गतिश्चेति वा, इह नामपति नास्तीति ५॥ सू. २॥ ___ अनन्तरसूत्रे सिद्धिगतिः प्रोक्ता । सा च इन्द्रियार्थान् कपायादींश्च निमित्तीकृत्य मुण्डितत्वे सति भवतीतीन्द्रियार्थान् इन्द्रियकपायादिमुण्डांश्च प्राह
मूलम्-पंच इंदियत्था पण्णत्ता, तं जहा-सोइंदियत्थे जाय फासिंदियत्थे । पंच मुंडा पण्णत्ता, तं जहा-सोइंदियमुंडे जाव फासिंदियमुंडे । अहवा पंच मुंडा पण्णत्ता, तं जहा-कोहमुंडे १माणमुंडे २ मायामुंडे ३ लोहमुंडे ४ सिरमुंडे ५॥सू० ३॥ ____ छाया-पञ्च इन्द्रियार्थाः प्रज्ञताः, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियार्थी यावत् स्पर्शेन्द्रि यार्थः । पश्च मुण्डाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियमुण्डो यावत् स्पर्शेन्द्रियमुण्डः । अथवा-मुण्डाः पञ्च प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-क्रोधमुण्डो १ मानमुण्डो २ मायामुण्डो ३ लोभमुण्ड ४ शिरोमुण्डः ५॥ सू० ३ ॥ अथवा इस क्षेत्र विशेषरूप निरयके प्राप्त कराने वाली जो गति है, वह निरयगतिहै, तिर्यञ्चोंमें जो गति-गनन किया जाताहै, वह तियश्च गतिहै, अथवा तिर्यक् क्षेत्र रूपवाली जो गति है, वह तिर्यञ्च गति है । इसी तरहका कथन देवगति और मनुष्यगतिके सम्बन्ध में भी जानना चाहिये सिद्धि में जो जाता है, वह सिद्धिगति है, अथवा सिद्धिरूप जो गति है, वह सिद्धिगति है, यहां नामकर्मकी प्रकृति नहीं है । सू० २॥
इस अनन्तर सूत्र में जो सिद्धगति कही गई है, यह इन्द्रियार्थ और कषायोंको निमित्त करके मुण्डित होने पर होती है, अतः अब सूत्रकार છે. અથવા તે ક્ષેત્રવિશેષ રૂપ નિરયને પ્રાપ્ત કરાવનારી જે ગતિ છે તેનું નામ નિરયગતિ છે. તિયામાં જે ગમન થાય છે તેનું નામ તિર્યંચગતિ છે. અથવા તિય ક્ષેત્રરૂપ જે ગતિ છે તેને તિર્યગૂગતિ કહે છે. અથવા તિર્યંચ દશાને પ્રાપ્ત કરાવનારી જે ગતિ છે તેને તિર્યો ચગતિ કહે છે. એ જ પ્રકારનું કથન મનુષ્યગતિ અને દેવગતિ વિષે પણ સમજવું. સિદ્ધિમાં જે જાય છે. તેનું નામ સિદ્ધિગતિ છે. અથવા સિદ્ધિરૂપ જે ગતિ છે તેનું નામ સિદ્ધિગતિ छ. सही नामभनी प्रतिनी समाय डात नथी. ॥ १. २ ॥
આગલા સૂત્રમાં સિદ્ધિગતિને ઉલેખ થયું છે. ઈન્દ્રિયાર્થી અને કપા એના ત્યાગપૂર્વક મુંડિત થઈને શ્રમણ પર્યાય અંગીકાર કરવાથી તેની પ્રાપ્તિ
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
