________________
सुघाटीका स्था०५ उ०१ सू०२० उत्तरगुणमेदनिरूपणम् जात्याजीव-जाति क्षत्रियादि जातिष्याजीवति-तज्जातीयमात्मानं निर्दिश्य तेभ्यो भक्तपानादिकं गृह्णातीति जात्याजीवः । आत्मीयां क्षत्रियादिजातिमुपदर्य जीविकोपार्जक इत्यर्थः १॥ एवं कुलाजीवादयोऽपि बोध्याः। विशेषस्त्व. यम्-कुलम्-उग्रादिकं गुरुकुलं वा । कर्म-कृष्यादिकम् । शिल्पं-चित्रादि विज्ञानम् । अथवा-सार्वकालिकं कर्म । कादाचित्कं शिल्पम् ५। लिङ्गम् ज्ञानादि शून्यानां रजोहरणमुखवत्रिकादिरूपं साधुलिङ्गमिति ॥सू० २०॥ _ 'पंचविहे आजीवे पण्णत्ते' इत्यादि सूत्र २०॥ टीकार्थ-जो लब्धि पूज्यता ख्याति आदिके निमित्त तपश्चर्याआदिका करताहै, वह आजीवहै, यह आजीव पाखण्डि विशेषरूप होताहै, इसके जात्याजीव १ कुलाजीव २ कर्माजीव ३ शिल्पाजीव ४ और लिङ्गाजीवके भेदसे ५ होते हैं, जो आजीव अपनी क्षत्रिय आदि जातिका निर्देश करके अर्थात् मैं क्षत्रियजातिका हूं, ऐसा प्रकट कर जो क्षत्रियादिकोंसे भोजनादि लेता है, वह जात्याजीव है, यह आजीव अपनी क्षत्रियादि जातिको कहकर आजीविकाका उपार्जक होता है, इसी तरहसे कुलाजीवादिकोंके विषयमें भी समझ लेना चाहिये यहाँ कुलसे उग्रादि कुल या गुरु सम्बन्धी कुलका ग्रहण करना चाहिये कमसे कृषी आदिको शिल्पसे चित्र आदिके विज्ञानको अथवा-सार्वकालिक कर्मको और ધારણ કરીને હવે સૂત્રકાર ઉત્તરગુણોની અપેક્ષાએ એવા ચારિત્રાતિચારવાળા पोन महानु नि३५४४ ४२ छ-"पंचविहे आजीवे पण्णत्ते" याह
જેઓ લબ્ધિ, પૂજ્યતા, ખ્યાતિ આદિની પ્રાપ્તિ નિમિત્તે તપસ્યા આદિ अरे छे तमन 'माल' . छे. ते माल पाम विशेष३५ डाय छे. तमना पांय १२ नीय प्रमाणे छ-(१) त्याल, (२) साय, (3) ०५, (४) शिE५७५ म२ (५) सिंq.
જે આજીવ પિતાની જાતિને નિર્દેશ કરીને એટલે કે “હું ક્ષત્રિય જાતિને છું” એવું પ્રકટ કરીને ક્ષત્રિયાદિકેના ઘરમાંથી ભેજનાદિની પ્રાપ્તિ કરે છે. તેને જાત્યાજીવ કહે છે. તે પોતાની ક્ષત્રિય આદિ જાતિ પ્રકટ કરીને આજીવિકાનું ઉપાર્જન કરતે હોય છે. એ જ પ્રમાણે કુલાઇવ આદિ વિષે પણ સમજવું. અહીં કુલ ૫દ દ્વારા ઉગ્રાદિ કુલ અથવા ગુરુ સંબંધી કાલ ગ્રહણ કરવું જોઈએ. કમર પદ વડે ખેતી આદિ ધંધાઓને, શિલ્પ પદ વડે ચિત્ર આદિ કલાઓને અથવા સાર્વકાલિક કર્મને અને લિગ પદ વડે નાના
श्री. स्थानांग सूत्र :03
