________________
४६०
নাঙ্গ छया-चतुर्विधं वाद्य प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-ततं १, विततं २, घनं ३, शुषिरम् ४। (१) ___चतुर्विधं नाटयं प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-अश्चितं १, रिभितम् २, आरमटं ३, भसोलम् ४ । (२) ___चतुर्विधं गेयं प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-उत्क्षिप्तकं १, पत्रकं २, मन्दकं ३, रोविन्दकम् ४। (३)
चतुर्विधं माल्यं प्रज्ञप्तम्-तद्यथा-ग्रन्थिमं १, वेष्टिमं २, परिमं ३, सङ्घातिमम् ४। (४)
चतुर्विधोऽलङ्कारः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-केशालङ्कारः १, वस्त्रालङ्कारः २, माल्यालङ्कारः ३ आभरणालङ्कारः ४। (५)
चतुर्विधोऽभिनयः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-दान्तिकः १, पाण्डुसुतः २, सामन्तोपनिपातिकः ३, लोकभध्यावसितः ४ ॥३८॥
टीका-" चउबिहे वज्जे " इत्यादि-वाद्य-वाचते-ध्वन्यत इति वाचं तच्चतुर्विध प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-ततं-तन्यते-विस्तीर्यत इति ततं वीणादिकम् १, विततं-पटहादिकम् २, धनं-हन्यत इति घनं-कांस्यतालघण्टादिकम् ३, शुषिरशुषिश्छिद्रमस्याति शुषिर-वंशादि ४। ३८(१) __इस प्रकार देवों में उत्पत्तिके कारणोंका कथन करके अब सूत्रकार देववाद्य नाट्य आदिमें रति आनन्द वाले होते हैं, इस अभिप्रायसे वाद्य आदिके भेदोंका ६ छह सूत्रों द्वारा निरूपण करते हैं-- __ 'चरविहे वज्जे पण्णत्ते' इत्यादि सूत्र ३८॥ टीकार्थ-वाध चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे-तत१ वितत२ घन३ और शुशिर ४। चमडे मढे हुए ढोल वीणा आदि तत वाद्य हैं । पटह आदि विततहैं, झालर घंटा आदि घन हैं, और छिद्रवाले शंख बासुरी आदि
આ પ્રકારે દેવગતિમાં ઉત્પત્તિના કારણેનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર વાઘોને ભેદેનું નિરૂપણ કરે છે. દેવે વાઘ અને નાટક આદિમાં રતિવાળા હોય છે, તે સંબંધને લીધે હવે છ સૂત્ર દ્વારા નિરૂપણ કરવામાં આવે છે.
" चउठिवहे वज्जे पण्णत्ते" त्याह
साथ-पाधना नीचे प्रमाणे या२ ५४२ ४ा छ-(१) तत, (२) वितत, (3) धन भने (४) शुबिर. यामाथी भशा ढोस, वी! आतित पायो છે. પટ આદિ વિતત છે. ઝાલર ઘંટ આદિ ઘનવાદ્યો છે. અને છિદ્રોવાળાં શંખ વાંસળી આદિ શુષિર વાદ્યો છે.
श्री स्थानांगसूत्र:03
