________________
४५४
स्थानाङ्गसूत्रे ___ चउहिं ठाणेहि जीवा तिरिक्खजोणियत्ताए कम्मं पकरेंति तं जहा-माइल्लयाए १ णियडिल्लयाए २, अलियवयणेणं ३, कुडतुलकुडमाणेणं ४ (२)।
चउहि ठाणेहिं जीवा मणुस्सत्ताए कम्मं पगति, तं जहा-- पगइभद्दयाए १, पगइविणोययाए २, साणुकोसयाए ३, अमच्छरिययाए ४, (३)
चउहि ठाणेहिं जीवा देवाउयत्ताए पगति, तं जहासरागसंजमेणं १, संजमासंजमेणं २, बालतवोकम्मणं ३, अकामणिजराए ४ ॥ सू० ३७ ॥
छाया-चतुर्भिः स्थानर्जीवा नैरयिकतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-महाऽऽरम्भतया १, महापरिग्रहतया २, पञ्चेन्द्रियवधेन ३, कुणिमा (मांसा )-- ऽऽहारेण तथा ४। (१)
चतुर्भिः स्थानीवा स्तियग्योनिकतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-मायितया १, निकृतिमत्तया २, अलीकवचनेन ३, कूटतुलाकूटमानेन ४ (२) ।
चतुर्भिः स्थान वा मनुष्यतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-प्रकृतिभद्रतया १, प्रकृतिविनीततया २, सानुक्रोशतया ३, अमत्सरिकतया ४ (३) ।
चतुर्भिः स्थान वा देवायुष्यतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तयथा-सरागसंयमेन १, संयमासंयमेन २, बालतपःकर्मणा ३, अकाम निर्जरया ४ (४) ॥३७॥
टीका-' चउहि ठाणेहिं जीवा' इत्यादि-चतुभिः स्थानः जीवाः नरयिकतया-नारकत्वेन कर्म आयुष्कादि, प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-महाऽऽरम्भतया-महान्
जिस प्रकारसे ये क्षान्ति आदि धर्मके द्वार हैं, उसी प्रकारसे आ. रम्भ आदि कारकत्वके साधनभूत कर्मों के द्वार हैं-यही बात अब सूत्रकार निरूपित करते हैं-'चउहि ठाणेहि जीवाणेरइयत्ताए'इत्यादिसूत्र३७) टीकार्थ-जीव चार कारणोंसे नारकायुका बन्ध करते हैं जैसे-महारम्भतासे
જેમ ક્ષાન્તિ આદિ ધર્મના દ્વાર છે, એ જ પ્રમાણે આરંભ આદિ નારકત્વના સાધનભૂત કર્મોનાં દ્વાર છે. એ જ વાતનું હવે સૂત્રકાર નીચેના सवा ५४८ रे छ-" चउहि ठाणेहि जीवा जेरइयत्ताए" त्या:ટીકાઈ–વે ચાર કારણને લીધે નારકાયુને અન્ય કરે છે. તે કારણે નીચે
श्री. स्थानांग सूत्र :03
