________________
स्थानाङ्गसूत्रे
चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा - मित्ते णाममेगे मित्तरूवे १, चउभंगो ४। ( २ )
चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा -मुत्ते णाममेगे मुत्ते १, मुत्ते णाममेगे अमुत्ते ४, ( ३ )
चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा मुते णाममेगे मुत्तरू ४॥ ४ ॥ सू० ३० ॥
}
छाया - चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञतानि तद्यथा - मित्रं नामैको मित्रं १, मित्रं नामैकोsमित्रम् २, अमित्रं नामैको मित्रम् ३, अमित्रं नामैकोऽमित्रम् ४ । ( १ ) चचारि पुरुष जातानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - मित्रं नामैको मित्ररूपः चतुर्भङ्गी ४(२) चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा-मुक्तो नामैको मुक्तः मुक्तो नामै - कोमुक्तः ४ | ( ३ )
४३६
चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा-मुक्तो नामैको मुक्तरूपः ४ ( ४ ) ॥ सू० ३० ॥
टीका - " चचारि पुरिसजाया" इत्यादि -- स्पष्टेयं चतुःसूत्री, नवरम्एकः पुरुषः पूर्वमिहलोकोपकारित्वान्मित्रं भवति, स एव पुनः परलोकोपकारित्वात्मित्रं भवति, यथा सद्गुरुः । इति प्रथमः १ ।
इन कथित जीवोंके अन्तर्गत जो पुरुष विशेष हैं, उनका अब चार सूत्रों द्वारा सूत्रकार कथन करते हैं
'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता' इत्यादि सूत्र ३० ॥
टीकार्थ- पुरुषजात चार कहे गये हैं- जैसे- मित्र मित्र मित्र अमित्रर अमित्र मित्र ३ और अमित्र अमित्र ४ इनमें प्रथम भंगके मनुष्य वे हैं जो जीवोंका इस लोक सम्बन्धी कल्याण करते हैं, और परलोक सम्बन्धी भी कल्याण करते हैं । अर्थात् इस लोक में तुम्हारी भलाई
ઉપર્યુક્ત જીવામાં જેમના સમાવેશ થાય છે એવા પુરુષ વિશેષાનું હવે सूत्रार चार सूत्रो द्वारा निश्णु उरे छे. "चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता" इत्याहिटीडार्थ-पुरुषोना नीचे प्रमाणे यार अार ह्या छे – (१) भित्र-भित्र, (२) मित्र-अमित्र, (3) अभित्र-भित्र भने (४) अभित्र-अमित्र.
પહેલા પ્રકારનું સ્પષ્ટીકરણ—જે જીવે. આ લેાકમાં પણ આપણું કલ્યાણ કરે છે અને પરલેાકમાં પણ આપણું કલ્યાણ કરે છે, એટલે કે પેાતાના સદ્ગુ પદેશ દ્વારા આલેાકમાં આપણું કલ્યાણુ કેવી રીતે થઈ શકે છે એ પણુ ખતાવે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
