________________
सुघाटीका स्था०४ उ० ४ ०२७ चतुर्विधसङ्घ स्वरूपनिरूपणम्
४१९
छाया - चतुर्विधः सङ्कः प्रज्ञप्तः, तद्यथा - श्रमणाः १, श्रमण्यः २, श्रावकाः ३, श्राविकाः ४ ॥ सू० २७ ॥
"
टीका - " चउवि संघे " इत्यादि - सङ्घः गुणरत्नपात्रभूतजीवसमूहः, चतुर्विधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा - श्रमणाः - श्राम्यन्ति - तपस्यन्तीति श्रमणाः, यद्वासमणा' इत्यस्य ' समनस ' इतिच्छाया, तदर्थश्चायम् - सह मनसा = शोभनेन निदान परिणामलक्षणपापरहितेन च चेतसा वर्तन्त इति समनसः, यद्वा-समानसर्वेषु स्वपरजनादिषु तुल्यं मनो येषां ते समनसः । अथवा सं=समतया शत्रु मित्रादिषु अणन्ति = वर्तन्त इति समगाः । एवं ' समणीओ ' श्रमण्यः २, तथाश्रावकाः- शुण्वन्ति जिनवचनमिति श्रावक : उक्तं च
चतुर्विधनिरूपित इस कर्मका स्वरूप सङ्घमेंही ज्ञात हो सकता है अतः अब सूत्रकार सङ्घका निरूपणा करते हैं
'हे संघे पण्णत्ते' इत्यादि सूत्र २७ ॥
टीकार्थ-संघ चार प्रकारका कहा गया है जैसे- श्रमण १ श्रमणी २ श्रावक ३ और श्राविका ४ गुणरूपका पात्रभूत जो जीवका समूह है वह सङ्घ है, इनमें " श्राम्यन्ति इति श्रमणाः " जो विविध प्रकार के तपोंका आचरण करते हैं वे भ्रमण हैं अथवा - " समणा " इसकी संस्कृत छाया 66 समनसः " ऐसी जब होती है तब इसका अर्थ ऐसा होता है शोभन मनसे निदानपरिणामरूप पापसे रहित चित्त से जो युक्त होते हैं, वे 61 समनसः " हैं अथवा स्वपर जनादिरूप समस्त जनों में जिनका मन तुल्य होता है, वे " समनसः " हैं अथवा "सं अणन्ति इति समणाः " शत्रु मित्र आदिकों में जो समान रूपसे प्रवृत्ति करते हैं वे समण हैं ।
આ ચારે પ્રકારના કર્માનું સ્વરૂપ સંઘમાં જ જાણી શકાય છે. सूत्रकार संधना स्वश्यनुं निइययु रे छे. " चउन्त्रिहे संधे पण्णत्ते
તેથી હવે " इत्यादि
टीडार्थ-सौंध यार प्रहारनो ह्यो छे - (१) श्रम (साधु), (२) श्रमणी (साध्वी) (3) श्राव मने (४) श्रावि गुबुने पात्र सेवा योनो ने समूह छे तेनुं नाम संघ छे. श्रमलुनो अर्थ नीचे प्रमाणे छे - " श्राम्यन्ति इति श्रमणाः ,, જેએ વિવિધ પ્રકારની તપશ્ચર્યાં કરે છે તેમને શ્રમણુ કહે છે. અથવા
66
64
समणा આ પદની સસ્કૃત છાયા समन सः " सेवामां आवे तो ते અથ આ પ્રમાણે થાય છે-શે।ભન મનથી-નિદાન પરિણામ રૂપ પાપથી રહિત ચિત્તવાળા જીવને “ સમનસઃ ” કહે છે-અથવા સ્વજના અને અન્ય લેાકેા પ્રત્યે સમભાવ રાખનાર માણસને સમનસ કહે છે. અથવા
ܕܕ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૩
"
सं अणन्ति
