________________
स्थानाङ्गसूत्रे सारखादो वज्रमुखधुणस्तत्समानं-तत्तुल्यं वज्रसारमतितीव्र तपो भवतीत्याशयेनोऽऽह-" सारक्खाये "-त्यादि, वचसारतपश्च निःसङ्गत्वेन कर्मभेदकत्वाद् योध्यम् । अयम्भावः-यथा सारखादो धुणः कठिनं काष्ठमध्यं भिनत्ति तथा त्वक्खादो भिक्षुरपि भवानुबन्धि कठिनतरमपि कर्म भिनत्तीति तादृशभिक्षोः सारखादसमानं तपो भवतीति प्रज्ञप्तं कथितम् । १ । ___" सारक्खायसमाणस्से"-त्यादि - सारखादसमानस्य - काष्ठमध्यभक्षकधुणसदृशस्य खलु भिक्षाकस्य त्वक्खादसमान = बाह्यवल्ककखादकधुणशदृशं तपो भवति, अयमाशयः-यथा त्वक्खादो धुणः काष्ठसारभेदने समर्थों न भवति ___ अब सूत्रकार इन चतुर्विध भिक्षु के तपोयिशेष का कथन करने के निमित्त सूत्र कहते हैं-" तयकखाणसमाणस्स" इत्यादि
जो भिक्षुकत्वक्के जैसे सार पदार्थका भोजन करता है उसका तप चत्र मुख घुण के समान वज्र अतितीव्र होता है, वज्रसार तप निःसङ्ग होने के कारण कर्मभेदक होता है। तात्पर्य ऐसा है जैसे सारखादघुण कठिन भी काष्ट मध्य को छिद्रित कर देता है उसे भेद देता है, उसी प्रकार त्यक्खाद भिक्षुक भी भवानुबन्धि कठिनतर भी कर्मको भेद डालता है, अत:-ऐसे भिक्षुकका तप सारखादके समान होता है ऐसा कहा गयाहै ? __ "सारक्खायसमाणस्स" इत्यादि, काष्ठ मध्य भक्षक घुण की समानतावाले भिक्षु का तप "त्वकखाद समानं" बाह्य वल्कल छोलको खानेवाले घुण के समान होता है । इसका आशय ऐसा है जैसे त्वक्खादघुण काष्ठ सार को भेदने में समर्थ नहीं होता है क्यों कि वह तो
જે ભિક્ષુક ત્વના સમાન સાર પદાર્થોનું ભજન કરે છે, તેનું તપ વજ મુખ ઘુણના જેવું છે. વજા-અતિ તીવ્ર હોય છે, વાસાર તપ નિઃસંગ હેવાને કારણે કર્મભેદક હોય છે. આ કથનને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–
જેમ સારબાદ ઘુણ (કાષ્ઠના મધ્ય ભાગનું ભક્ષણ કરનારે કીડે) કઠણમાં કઠણ કાષ્ઠને ભેદીને તેના મધ્ય ભાગમાં પહોંચી જાય છે અને તે મધ્ય ભાગનું જ ભક્ષણ કરે છે, એ જ પ્રમાણે ખાદ ઘુણ સમાન ભિક્ષુક પણ ભવાનુબન્ધી કઠણમાં કઠણ કર્મોને પણ ભેદી નાખે છે, તે કારણે એવા ભિક્ષુકની તપને સારખદ ઘુણના તપ સાથે સરખાવ્યું છે....૧
" सारक्खायसमाणस्स" ठन मध्यमातुं लक्ष ४२नार धुनी समानता लिनुं 1५ “त्यक्खादसमान" छासना मामागर्नु लक्षण કરનાર ઘુણના સમાન હોય છે. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે ત્વખાદ ઘુ ( બાહા ત્વચાનું ભક્ષણ કરનાર કીડે) કાષ્ઠસારને (કાછના મધ્ય ભાગને)
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
