________________
૨૬૨
स्थानाङ्गसूत्रे तथा शङ्खः १२ रुचकः १३ भुजगवरः १४ कुशः १५ क्रौश्चवरः १६ स्ततो द्वीपः ॥ २ ॥ इति । कुण्डलबरपर्वतस्वरूपं यथा
" कुण्डलवरस्स मज्झे णगुत्तमो होइ कुण्डलो सेलो । पागारसरिसरूवो, विभयंतो कुण्डलं दीवं ॥ १ ॥ बायालीससहस्से, उबिद्धो कुण्डलो हवइ सेलो । एग चेव सहस्सं, धरणियलमहे समोगाढो ॥२॥ दस चेव जोयणसए, बावीसे वित्थडो य मूलम्मि । सत्तेव जोयणसए, बावीसे वित्थडो मज्झे ॥ ३ ॥
चत्तारि जोयणसए, चउवीसे वित्थडो उसिहरतले ॥" छाया-कुण्डलबरस्य मध्ये, नगोत्तमो भवति कुण्डलः शैलः ।
माकारसदृशरूपो विभजमानः कुण्डलं द्वीपम् ॥ १ ॥ द्विचत्वारिंशत्सहस्राणि (द्विचत्वारिंशत्सहस्रयोजनानीत्यर्थः) उद्विद्धः कुण्डलो भवति शैलः । एकं चैव सहस्रं धरणितलमधः समवगाढः ॥ २ ॥
दश चैव योजनशतानि द्वाविंशतिः ( द्वाविंशत्यधिकानीत्यर्थः ) विस्तृतश्च मृले । सप्तैव योजनशतानि द्वाविंशतिः (द्वाविंशत्यधिकानीत्यर्थः) विस्तृतो मध्ये॥३॥ यह ८ वां द्वीप है अरुणवर यह नौवा द्वीप है अरुणोपपात यह १० बां द्वीप है कुण्डलवर यह ११ वां द्वीप है शङ्ख यह १२ यांद्वीप है रुचक यह तेरहवां द्वीप है भुजगवर यह १४ वां द्वीप है कुश यह १५ वां द्वीप है और क्रौंचवर यह १६ वां द्वीप है, कुण्डलवर पर्वत का स्वरूप इस प्रकार से है-"कुंडलवरस्स मज्झे-" इत्यादि, तात्पर्य इन गाथाओं का ऐसा है-कुण्डलघर पर्वत कुण्डलवर द्वीपके मध्य में है प्राकार कोट के जैसा इसका आकार है कुण्डलवर द्वीप का यह विभाग करता है इसका उद्वेग ऊंचाई ४२ हजार योजन का है पृथिवी के भीतर नीचे १ हजार योजन तक यह है १०२२ एक हजार बावीस योजन की जमीन અણવર દ્વીપ છે, દસમે અરુણેપ પતિ દ્વીપ છે, ૧૧ મે કુંડલવર દ્વીપ છે, બારમે શંખ દ્વીપ છે, તેરમે રુચક દ્વીપ છે, ૧૪ મો ભુજગલર દ્વીપ છે, ૧૫ મે કુશ દ્વીપ છે, અને ૧૬ મે કૉંચવર દ્વીપ છે. કુંડલવર પર્વતનું २५३५ मा १२नु छ-कुंडलयरस मज्झे" त्याह
આ ગાથાઓને ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે-કુંડલવર પર્વત કુંડલવર દ્વીપની મધ્યમાં છે. પ્રાકાર (કેટ) જે તેને આકાર છે-આ પર્વત કંડલવર દ્વીપને વિભાગ કરે छ, तर Gau (जया) ४२००० मे तालीस &M२ योजना छ, भीननी नीय ૧૦૦ એકહજાર એજનની ઊંડાઈ સુધી તે વ્યાપેલે છે. જમીન પર તેની પહેલાઈ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
