________________
५७४
स्थानाङ्गसूत्रे
त्रयः - स्त्रियः पुरुषा नपुंसकाच मैथुनं सेवन्ते । स्त्रीषु पुंस्कामिता पुरुषेषु स्त्रीकामिता, नपुंसकेषु मोहानलप्रदीपनवशात् स्त्रीपुंसयोर्द्वयोरपि कामिताचर्त्तते । रूपादिलक्षणमाह
" स्तनयोनिवती स्त्रीस्याद् श्मश्रु मेहनवान् पुमान् ।
उभयोरन्तरं यच्च तदभावे नपुंसकम् || १ || इत्यादि ॥ सू० ४ ॥ एते च योगवन्तो भवन्तीति योग प्ररूपणामाह ।
मूलम् - तिविहे जोगे पण्णत्ते, तं जहा-मणजोगे, वयजोगे, कायजोगे । एवं रइयाणां विगलिंदयवजाणं जाव वेमाणियाणं १ । तिविहे पओगे पण्णत्ते, तं जहा-मणपओगे, वइपओगे, कायपओगे जहा जोगो विगलिंदियवजाणं तहा पओगोवि २ । तिविहे करणे पण्णत्ते तं जहां मणकरणे, वइकरणे, कायकरणे । एवं विगलिंदियवजं जाव वेमाणियाणं ३ | तिविहे करणे पण्णत्ते तं जहा -- आरंभकरणे संरंभकरणे समारंभकरणे | निरंतरं जाव वेमाणियाणं ॥ सू० ५ ॥
लाषा रहती है और पुरुषों में स्त्रियों की अभिलाषा रहती है अर्थात् स्त्री पुरुष के साथ मैथुन सेवन करने की इच्छा वाली होती है और पुरुष स्त्री के साथ मैथुन सेवन की इच्छा वाला होता है परन्तु जो नपुंसक होता है उसमें मोहानि की अधिक प्रदीप्ति रहती है इस कारण उसमें स्त्री के साथ और पुरुष के साथ दोनों के साथ मैथुन सेवन करने की अभिलाषा होती है । स्त्री आदि का लक्षण इस प्रकार से है- “ स्तन योनिवती स्त्री " इत्यादि ॥ सू०४ ॥
આ ત્રણ પ્રકાર! હાય છે. સ્ત્રી પુરુષની સાથે મૈથુન સેવવાની ઇચ્છાવાળી હેય છે અને પુરુષ સ્ત્રીની સાથે મૈથુન સેવનની ઈચ્છાવાળા હાય છે, પરન્તુ જે નપુસક મનુષ્ય હોય છે તેમાં મેહાગ્નિ અધિક પ્રમાણમાં પ્રીત રહે છે, તે કારણે તે સ્ત્રીની સાથે અને પુરુષની સાથે અન્નેની સાથે મૈથુન સેવનની मलिभाषा सेवे छे. स्त्री महिनां लक्षण या प्रमाणे छे" स्तनयोनिवती स्त्री " ઈત્યાદિ. સ્ત્રી સ્તન અને ચેાનિથી યુક્ત હાય છે, ૫ સુ. ૪ ૫
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
