________________
सुधा टोका स्था०२ उ०४ सू०४. ज्ञानावरणादि कर्मर्णा द्वैविध्यनिरूपणम ५३७ जीवमिति नाम,। उक्तश्च-''जह चित्तयरो निउणो, अणेगख्वाईकुणइ रुवाई ।
सोहणमसोहणाई, चोक्खमचोक्खेहि वण्णेहिं ॥ १ ॥ तह नाम पि हु कम्म, अणेगरूवाइं कुणइ जीवस्स ।
सोहणमसोहणाई, इटाणिहाई लोयस्स ॥ २ ॥" छाया-यथा चित्रकरो निपुणः अनेकरूपाणि करोति रूपाणि ।
शोभनाशोभनानि, चोक्षाचोवणः ॥ १॥ तथा नामापि खलु कर्म, अनेकरूपाणि करोति जीवस्य ।
शोभनाशोभनानि, इष्टानिष्टानि लोकस्य ॥ ३ ॥ इति । तद द्विविध-शुभनाम अशुभनाम चेति । शुभनाम-तीर्थकरादि, अशुभनामअनादेयत्वादिद । गूर्यते-संशब्धते उच्चावचैः शब्दैर्यत्-तद्गोत्रं, तत्स्वरूपं यथाउस भव के व्यतीत हो जाने पर नियम से छूट ही जाता है। कालान्तर में साथ नहीं जाता है ५,।
जो जीव को विचित्र पर्यायों से परिणमाता है वह नामकर्म है। कहा भी है-"जह चित्तयरो नि उणो" इत्यादि।
जिस प्रकार चित्र बनाने वाला चितेरा अनेक प्रकार के खिलोने लाल पीले आदि रंगों वाले बना देता है उसी प्रकार से यह नाम कर्म भी जीव को अनेक आकारों को बना देताहै लोकको चाहे वे सुन्दर लगे या नहीं लगें, इष्ट हो या इष्ट न हों यह कर्म इसका परवाह नहींकरता है।
यह कर्म शुभनामकर्म और अशुभनामकर्म के भेद से दो प्रकार का है। तीर्थंकर प्रकृति आदि रूप शुभनामकर्म है, और अनादेय आदि. તેને સદ્ભાવ હોય છે, તે ભવ વ્યતીત થતાં તે નિયમથી જ છૂટી જાય છે. કાલાન્તરમાં સાથે જતું નથી. ૫ છે
“जह चित्तयरो निउणो" त्या
જેમ ચિત્ર બનાવનાર ચિત્રકાર અનેક પ્રકારનાં રમકડાંઓને લાલ, પીળાં, આદિ રંગવાળાં બનાવી દે છે, એજ પ્રમાણે આ નામકર્મ પણ જીવને વિવિધ આકારવાળા બનાવી દે છે. લેકેને ભલે તે સુંદર લાગે કે ન લાગે, ઈષ્ટ લાગે કે ન લાગે, તેની પરવા તે કરતું નથી.
भना में ले छ-(१) शुभ नाम भने (२) अशुल नामभ. તીર્થકર પ્રકૃતિ આદિરૂપ શુભ નામકર્મ છે અને અનાદેય આદિ રૂપ અશુભ
श६८
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
