________________
सुघा टीका स्था०२ उ० ४ सू० ३१ बन्धनिरूपणम्
उक्तश्च- अल्पं वायरमउयं बहुंच रुक्खंच सुकिलं चेत्र । मंदं महव्त्रयं तिय, सायाबहुलंच तं कम्मं ॥ १ " इति । छाया - अल्पं वादरं मदुकं बहु च रूक्षंच शुक्लं चैव । मन्दं महाव्ययमिति च ज्ञाता बहुलं च तत्कर्म ॥ १ ॥
66
४९१
तत्र अल्पं स्थितिमपेक्ष्य, बादरं परिणाममाश्रित्य मृदुकम् अनुभावापेक्षया, बहु- प्रदेश बहुत्वात्, रूक्षम् - बालकावत् मन्दं - लेपमपेक्ष्य, महाव्ययं सर्वापगमेन । एतदेव दर्शयति-' जीवाणं ' इत्यादि ।
वह शेषकर्मों के बंध से विलक्षण होने के कारण अबन्ध के जैसा ही कहा गया है जिस कर्म का यह बंध होता है वह कर्म अल्पस्थितिक आदि विशेषणों वाला होता है। कहा भी है- ( अप्पं बायर मउयं ) इत्यादि ।
यहां जो कर्म को अल्प कहा गया है वह स्थिति की अपेक्षा लेकर कहा गया है तथा बादर जो कहा गया है वह परिणाम की अपेक्षा लेकर कहा गया है मृदुक जो कहा गया है वह अनुभव की अपेक्षा लेकर कहा गया है बहु जो कहा गया है वह प्रदेश बहुता को लेकर कहा गया है रूक्ष जो कहा गया है यह निरस होने की अपेक्षा से बालुका की तरह हो जाने से कहा गया है मन्द जो कहा गया है वह लेप की अपेक्षा लेकर कहा गया है तथा महाव्यय जो कहा गया है वह सम्पूर्णरूप से व्यय हो जाने की अपेक्षा से कहा गया है यही बात सूत्रकार ने " जीवाणं " इत्यादि सूत्र द्वारा प्रदर्शित की ક્ષણ ( ભિન્ન પ્રકારના) હેાવાને લીધે તેને અખધના જેવા જ કહેવામાં આવ્યા છે. જે કર્માંના આ બંધ હોય છે તે કર્યાં અલ્પસ્થિતિક આદિ વિશેષણેવાળું होय छेउछु पशु छे - " अप्प बायरमउयं " इत्यादि सहीं उसने मे અલ્પ કહેવામાં આવ્યું છે તે સ્થિતિની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે, અને તેને જે માદર કહેવામાં આવ્યું છે તે પરિણામની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે. તેને જે મૃદુક કહેવામાં આવ્યું છે તે અનુભવની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે, તેને જે બહુ વિશેષણ લગાડયુ છે તે પ્રદેશમહુત્તાની અપેક્ષાએ લગાડયું છે, તેને જે રૂક્ષ કહેવામાં આવ્યું છે તે રેતીની જેમ નીરસ થઈ જવાની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે, તેને જે મન્દ કહેવામાં આવ્યુ છે તે લેપની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યુ છે, તથા તેને જે મહાત્મય કહેવામાં આવ્યું છે તે સ ંપૂર્ણ રૂપે તેના વ્યય થઈ જવાની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું छे. योग पात सूत्रारे " जीवाणं " त्याहि सूत्र द्वारा अउट उरी छे.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
