________________
४२२
स्थानाङ्गसूत्रे न्तप्रपातहदश्चैव । जम्बू मन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरदक्षिणेन महाविदेहवर्षे द्वौ प्रपातइदौ प्रज्ञप्ती, बहुसम० यावत् तद्यथा-सीतपपातहदश्चैव सीतोदप्रपातहदश्चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरेण रम्यके वर्षे द्वौ प्रपातहूदौ प्रज्ञप्तौ, बहुसम० यावत् तद्यथा-नरकान्तप्रपातहदश्चै, नारीकान्तप्रपातहदश्चैत्र । एवं हैरण्यवते वर्षे द्वौ प्रपातहदौ प्रज्ञप्तौ बहुसम० यावत् तद्यथा-सुवर्णकूलप्रपातह्रदश्चैव रूप्यकूलप्रपातइदश्चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरेण ऐरवते वर्षे द्वौ प्रपातहूदौ प्रज्ञप्तौ बहुसम० यावत् तद्यथा-रक्तप्रपातहदश्चैव रक्तवत्पपातहदश्चैव । जम्बू मन्दरस्य पर्वतस्य दक्षिणेन भारते वर्षे द्वे महानद्यौ प्रज्ञप्ते, बहुसम० यावत् तद्यथा-गङ्गा नाम ये हैं हरित्प्रपातहद और हरित्कान्तप्रपातहूद जम्बूद्वीपस्थ जो मन्दर पर्वत है उसकी उत्तरदक्षिण तरफ जो महाविदेहक्षेत्र है उसमें दो प्रपा. तहंद हैं ये दोनों प्रपातहूद पूर्वोक्त बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं इनके नाम हैं सीताप्रपातहद और सीतोदप्रपात ह्रद जम्बूमन्दरपर्वत की उत्तर. दिशा तरफ रम्यकवर्ष क्षेत्र में दो प्रपातहूद हैं ये दोनों हृद् पूर्वोक्त बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं इनके नाम हैं नरकान्तप्रपातहूद और नारीकान्तप्रपातहूद इसी तरह हैरण्ययतवर्ष में दो प्रपातहूद हैं ये भी पूर्वोक्त बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं इनके नाम हैं-सुवर्णकूलप्रपा. तहद और रूप्यकलप्रपात हूद इसी प्रकार जम्बूद्वीपस्थ मन्दर पर्वत की उत्तरदिशा तरफ जो ऐरवत क्षेत्र है उसमें भी दो प्रपातहूद हैं ये दोनों हृद् भी परस्पर में बहुसम आदि पूर्वोक्त विशेषणों वाले हैं इनके नाम हैं-रक्तप्रपातहद और रक्तवत्प्रपात हूद इसी प्रकार जम्बू मन्दरपर्वत की છે-(૧) હરિત્નપાતહદ અને (૨) હરિકાન્તપ્રપાત હદ. જમ્બુદ્વીપમાં આવેલા બદર ( સુમેરુ) પર્વતની ઉત્તર-દક્ષિણ દિશામાં જે મહાવિદેહ ક્ષેત્ર છે તેમાં બે પ્રપાતહદ છે, તેઓ પણ બહુસમ આદિ પૂર્વોક્ત વિશેષણોથી યુક્ત છે. તેમનાં નામ સીતાપ્રપાતUદ અને સીતાદપ્રપાત હદ છે. જબૂદ્વીપસ્થ મન્દર પર્વતની ઉત્તર દિશા તરફ રમકવર્ષ ક્ષેત્રમાં પણ પૂર્વોક્ત બમ આદિ વિશેષણોવાળાં બે પ્રપાતહદ છે, તેમનાં નામ નરકાન્તપ્રપાતહર અને નારીકાન્ત પ્રપાતUદ છે. એ જ પ્રમાણે હૈરણ્યવત વર્ષમાં પણ પૂર્વોક્ત બહુસમ આદિ વિશેષાવાળાં બે હદ છે. તેમનાં નામ સુવર્ણકૂલપ્રપાપહદ અને રુખ્યફૂલપ્રપાત છે. એ જ પ્રમાણે જંબૂદ્વીપના સુમેરુ પર્વતની ઉત્તર દિશા તરફ જે ઐરવતક્ષેત્ર છે તેમાં પણ પૂર્વોક્ત બસમ આદિ વિશેષણોવાળાં બે પ્રપાત હદ છે. તેમનાં નામ રકતપ્રપાતહદ અને રકતવસ્ત્રાતUદ છે. એ જ પ્રમાણે જંબુદ્વીપના મન્દર
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧