________________
सुधा टीका स्था०२उ०३ सू०३१ वर्षधरादिपर्वतद्वैविध्यनिरूपणम् १०५ यावत् पल्योपमस्थितिको परिवसतः, तद्यथा-स्वाती चैव प्रभासश्चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरदक्षिणेन हरिवर्ष रम्यकर्ष योद्वौ वृत्तवैताढ्यपर्व तौ प्रज्ञप्तौ बहुसम० यावत् तद्यथा-गधापाती चैव माल्यवत्पर्यायश्चैव । तत्र खलु द्वौ देवौ महद्धिको यावत् पल्योपमस्थितिको परिवसतः, तद्यथा-अरुणश्चैव पद्मश्चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य दक्षिणेन देवकुरूणां पूर्वापरस्मिन् पाश्र्ये, अत्र खलु अश्वस्कन्धकसदृशौ अर्द्धचन्द्र संस्थानसंस्थितौ द्वौ वक्षस्कारपर्वतौ प्रज्ञप्तौ बहुसमतुल्यौ की अपेक्षा, उवध की अपेक्षा, संस्थान और परिणाह की अपेक्षा ये दोनों परस्पर में एक दूसरे से बढ कर नहीं हैं भिन्न नहीं हैं। किन्तु एक जैसे ही है। इनका नाम शब्दापाती और विकटापाती है। इनमें दो देव रहते हैं। ये दोनों देव महती ऋद्धि वाले यावत् पल्योपम की स्थि. तिवाले हैं। इन देवों के नाम स्वाती और प्रभास हैं। इसी प्रकार मध्य जंबूद्वीप के सुमेरु पर्वत की उत्तर और दक्षिणदिशा में क्रमशः वर्तमान हरिवर्ष एवं रम्यकवर्ष में दो वृत्तवैताढ्य पर्वत हैं ये भी बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं। इनके नाम हैं गन्धापाती और माल्यवत्पर्याय इनमें भी दो देव रहते हैं ये भी परस्पर में महर्द्धिक आदि विशेषणों वाले हैं इनकी भी स्थिति एक पल्योपम की है इनके नाम अरुण और पद्म हैं। जंबूद्वीप के सुमेरु पर्वत को दक्षिणदिशा में देवकुरु के पूर्व और पश्चिम पार्श्व भाग में अश्वस्कन्ध के जैसे अर्द्धचन्द्राकार दो वक्षस्कार पर्वत कहे गये हैं ये दोनों पर्वत बहुसमतुल्य आदि विशेषणों वाले हैं इनके नाम અને પરિધિની અપેક્ષાએ તેમની વચ્ચે કેઈ ભેદ નથી, તે બાબતેમાં તે બન્ને સમાન જ છે. તેમનાં નામ શબ્દાપાતી અને વિકટાપાતી છે, તેમાં બે દેવ રહે છે. તે બને દેવે મહાઅદ્ધિ આદિથી યુકત છે અને પોપમની સ્થિતિવાળા છે. તે દેનાં નામ અનુક્રમે સ્વાતી અને પ્રભાસ છે.
એજ પ્રમાણે મધ્ય જબૂદ્વીપના સુમેરુ પર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશામાં આવેલાં હરિવર્ષ અને રમ્યક વર્ષમાં પણ બે વૃત્તવૈતાઢય પર્વત છે. તેઓ પણ બસમ આદિ પૂર્વોક્ત વિશેષણોવાળાં છે. તેમના નામ ગન્ધાપાતી અને માલ્યવત્પર્યાય છે. તેમાં બે દેવ રહે છે. તે બન્ને દેવે પણ મહર્તિક આદિ પૂર્વોકત વિશેષણવાળાં છે. તેમની સ્થિતિ પણ એક પલ્યોપમની છે. તેમનાં નામ નામ આ પ્રમાણે છે-(૧) અરુણ અને (૨) પદ્ય
જંબુદ્વીપના સુમેરુ પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં દેવકુરુના પૂર્વ અને પશ્ચિમ તરફના ભાગમાં અશ્વસ્કલ્પના જેવા અર્ધચન્દ્રાકાર બે વૃક્ષસ્કાર પતે આવેલાં
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર ૦૧
