________________
४०६
स्थानाङ्गसूत्रे यावत् तद्यथा-सौमनसश्चैव विद्युत्मभश्चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरेण उत्तरकुरूणां पूर्वापरस्मिन् पाइये, अत्र खलु अश्वस्कन्धकसदृशौ अर्द्धचन्द्रसंस्थानसंस्थितौ द्वौ वक्षस्कारपर्व तौ प्रज्ञप्तौ बहुसमतुल्यौ यावत्-तद्यथा-गन्धमादनश्चैव माल्यवान् चैव । जम्बूमन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरदक्षिणेन द्वौ दीर्घ वैताढयपर्वतौ प्रज्ञप्तौ बहुसमतुल्यौ यावत् तद्यथा-भारतश्चैव दीर्घ वैतादयः, ऐरवतश्चैव दीर्घ वैताढयश्चैव । भारते खलु दीर्घवैताढये द्वे गुहे प्रज्ञप्ते बहुसमतुल्ये अविशेषे अनानात्वे अन्योन्यं नातिवर्तेते आयामविष्कम्भोच्चत्योद्वेधसंस्थानपरिणाहेन, तद्यथा-तमिस्रगुहा सौमनस और विद्युत्पभ हैं । जंबू ! मंदर-सुमेरुकी उत्तरदिशामें उत्तर कुरु के पूर्व और पश्चिम पार्श्वभाग में अश्वस्कन्ध के जैसे अर्द्धचन्द्राकार दो वक्षस्कार पर्वत हैं, ये दोनों पर्वत बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं। इनके नाम गंधमादन और माल्यवान हैं। इसी प्रकार से जंबू मन्दरसुमेरु की उत्तरदक्षिण दिशा की ओर दो दीर्घ वैताढय पर्वत कहे गये हैं ये दोनों पर्वत भी बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं। आदि पद से यहां " अविशेष, अनानास्व, आयाम, विष्कंभ की अपेक्षा समानता, और उच्चता, उद्वेध, संस्थान और परिणाह की अपेक्षा भी समानता ग्रहण की गई है इन दो दीर्ध वैताढयपर्वतों के नाम भरतदीध चैताढय और ऐरवतदीर्धवैताढय हैं। भरतदीर्घवैताढय पर्वत में दो गुफाएँ हैं जो बहुसम आदि विशेषणों वाली हैं इनके नाम तमिस्रागुफा और છે. તેમનાં નામ સૌમનસ અને વિષ્ણુભ છે. તે બને પર્વતે પણ બહુ સમ આદિ પૂર્વોક્ત વિશેષણોથી સંપન્ન છે. જમ્બુદ્વીપના સુમેરુ પર્વતની ઉત્તર દિશામાં ઉત્તર કુરુના પૂર્વ અને પશ્ચિમ તરફના ભાગોમાં અશ્વસ્કલ્પના જેવાં અર્ધચન્દ્રાકારના બે વક્ષસ્કાર પર્વતે આવેલાં છે, તેઓ પણ બહુસમ આદિ પૂર્વોક્ત વિશેષણવાળા છે. તેમનાં નામ ગંધમાદન અને માલ્યવાન છે.
એજ પ્રમાણે જંબુદ્વીપના સુમેરુની ઉત્તર-દક્ષિણ દિશા તરફ બે દીધું વૈતાઢય પર્વત કહ્યાં છે. તે બને પર્વતે પણ બહુ સમ આદિ વિશેષણોવાળાં છે. આદિ પદથી અહીં એ પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે કે તેમાં એક બીજા કરતાં કોઈ વિશેષતા અથવા વિવિધતા નથી. લંબાઈ, પહોળાઈ ઉંચાઈ, ઉદ્વેષ, સંસ્થાન અને પરિધિની અપેક્ષાએ પણ તે બનેમાં સમાનતા રહેલી છે. તેમના નામ નીચે પ્રમાણે છે-(૧) ભારત દીઘ વૈતાઢય અને (૨) અરવી દીધું વતાય. ભરત દવે વૈતાઢયમાં બે ગુફાઓ છે. તે બને ગુફાઓ બહસમ આદિ વિશેષણવાળી છે. તેમનાં નામ આ પ્રમાણે છે-તમિસ્રા ગુફા અને.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
