Page Text
________________
-
सुधा टीका स्था० २ उ०१सू०१७ पृथिव्यादीनां वैविध्यनिरूपणम् ३१३ अपरिणतानि चेति । तत्र परिणतानि-अवस्थान्तरपाप्तानि-अचित्तीभूतानीत्यर्थः । अपरिणतानि-पूर्वावस्थासंपन्नान्येव सचित्तानीत्यर्थः । १६ । 'दुविहापुढवीकाइया' इत्यारभ्य 'दुविहा दव्या' इति पर्यन्ता षट् मूत्री । तत्र -- पृथिव्यादयो वनस्पतिपर्यन्ताः पञ्चस्थावराः गतिसमापन्नकाः अगतिसमापन्नकाश्चेति द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तंत्र-गतिसमापनकास्ते भवन्ति ये पृथिव्यादितत्तदायुष्कोदयात् पृथिव्यादितत्तद्वयपदेशभाजो विग्रहगत्या स्त्रोत्पत्तिस्थानं गच्छन्ति । ये स्थितिमन्तस्ते चागतिसमापनकाः २१ । षष्ठे द्रव्यसूत्रे गतिर्गमनमात्रमेव । शेषं तथैवेति २२ । 'दुविहा' इत्यारभ्य द्रव्यसूत्रं यावत् षट्मृत्री । द्विविधाः पृथिवीकाजीव और पुद्गलरूप हैं। ये जीय और पुद्गलरूप द्रव्य परिणत और अपरिणत के भेद से दो प्रकार के हैं। जो द्रव्य अवस्थान्तर को प्राप्त है वह परिणत द्रव्य है और जो पूर्वावस्था संपन्न ही बना रहता है वह अपरिणत द्रव्य है। तात्पर्य यह है कि जो द्रव्य सचित्त है वह अपरिणत
और जो अचित्त है यह परिणत द्रव्य है " दुविहा पुढवीकाइया" यहां से लेकर "दुबिहा व्वा" तक षटू सूत्री है इसमें पृथिवीकायिक आदि वनस्पति पर्यन्त तक के पांच स्थावर जीव गति समापन्नक वे जीव होते हैं जो पृथिव्यादि तत्तत् आयु के उदय से पृथिवी आदि तत्तत् नाम युक्त हुए विग्रहगति से अपने उत्पत्ति स्थान को प्राप्त होते हैं और जो स्थिति वाले हैं वे अगति समापन्नक हैं। छठे द्रव्य सूत्र में गति शब्द से गमन मात्र ही गृहीत हुआ है बाकी का और सब कथन चैसा ही है २२ "दुविहा" से प्रारम्भ कर द्रव्य सूत्र तक षट् सूत्री है पृथिवी તે જીવ અને પુતલરૂપ દ્રવ્ય પરિણત અને અપરિણતના ભેદથી બે પ્રકારનું છે. જે દ્રવ્ય અવસ્થાન્તર (અન્ય અવસ્થા) પામેલું છે તે દ્રવ્યને પરિણત દ્રવ્ય કહે છે, અને જે દ્રવ્ય પૂર્વાવસ્થા યુક્ત જ રહે છે તે અપરિણત દ્રવ્ય કહેવાય છે. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે જે દ્રવ્ય સચિત્ત છે તે અપરિણત અને २ मथित्त छ ते परिणत द्र०य छे. “दुविहा पुढबीकाइया " HTथी सधन "दुयिहा व्वा " पर्यन्तना ७ सूत्रामा से यातनुं प्रतिपाइन ४२पामा मायुं છે કે પૃથ્વીકાયિકથી લઈને વનસ્પતિકાયિક પર્યન્તના પાંચ સ્થાવર જી ગતિ સમાપન્નક છે. ગતિ સમાપન્નક તે જ હોય છે કે જેઓ પૃથ્વીકાય આદિ તે તે આયુના ઉદયથી પૃથ્વીકાય આદિ તે તે નામયુક્ત થઈને વિગ્રહગતિ દ્વારા પિતાના ઉત્પત્તિ સ્થાનને પ્રાપ્ત કરે છે, અને જે સ્થિતિવાળાં છે તેઓ અગતિ સમાપન્નક ગણાય છે. છ દ્રવ્ય સૂત્રમાં ગતિ શબ્દ દ્વારા ગમન માત્ર જ ગૃહીત થયું છે, બાકીનું બધું કથન એવું જ છે. थ ४०
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
| SR No. | 006309 |
| Book Title | Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 710 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_sthanang |
| File Size | 42 MB |