________________
सुधा टीका स्था० १ उ०१सू० ५३ नारकादीनां वर्गणानिरूपणम् १८९
" एवं वण्णा गंधा रसा फासा भाणियव्या। जाव अनंतगुणलुक्खाणं पोग्गलाणं वग्गणा ॥" इति ।
एतानि सर्वाण्यपि भावमूत्राणि षष्टयधिकशतद्वयप्रमाणानि भवन्ति । तथाहिवर्णाः पञ्च, गन्धौ द्वौ, रसाः पञ्च, स्पर्शा अष्टौ, इति मिलिता विंशतिर्भावा भवन्ति, तेषाम् एकगुणकालादितः समारभ्यदशगुणपर्यान्ताभिः, तथा-संख्याताऽसंख्याताऽनन्तगुणकालादिरूपाभिश्व, त्रयोदशसंख्याभिर्गुणनेन पष्टयधिकशतद्वय (२६०) परिमिता भायभेदा भवन्ति । सम्प्रति तानेव द्रव्यक्षेत्रकालभावानाश्रित्य जघन्यादिभेदभिन्नानां स्कन्धानां वगणाया एकत्वमाह-' एगा जहन्नप्पएसियाणं' इत्यादि । जघन्यप्रदेशिकानाम्-जघन्याः सर्वस्तोकाश्च ते प्रदेशाः-परमाणवः इसी बात को सूत्रकार ने “ एवं चण्णा, गंधा, रसा, फासा भाणियव्या जाव अणंतगुण लुक्खाणं पोग्गाणं वग्गणा" इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट किया है इन सब भी भाव को लेकर भाव की अपेक्षा से पुद्गलों की वर्गणा के एकत्व का कथन वाले सूत्रों की संख्या २६० है वह इस प्रकार से है पांच वर्ण, दो गन्ध, पांच रस और ८ स्पर्श ये सब मिलकर २० भाय होते हैं इन २० भावों के एक गुने काले वर्ण आदि से लेकर दशगुने काले वर्ण आदि तक १० स्थान और संख्यात, असंख्यात और अनन्त तक ३ स्थान मिलकर १३ स्थान होते हैं २० को १३ से गुणित करने पर २६० भाव सूत्रों की संख्या आ जाती है अब उन्हीं द्रव्य क्षेत्र काल और भाव को आश्रित करके जघन्यादि भेदों वाले स्कन्धों की वर्गणा में एकत्व का कथन किया जाता है " एगा जहन्न प्पएसियाणं" प्रमाणे ४थन थ'. नये. २. पातने सूत्र॥२ “ एवं वण्णां, गधा, रसा, फासा भाणियव्वा जाव अणंतगुणलुक्खाणं पोग्गलाणं वग्गणा " 20 सूत्रपा દ્વારા વ્યક્ત કરી છે. આ બધાં ભાવોને ધ્યાનમાં લઈને ભાવની અપેક્ષાએ પદ્રની વર્ગણાના એકવન કથનવાળાં ૨૬૦ સૂત્રે બને છે. તે આ પ્રમાણે સમજવા-પાંચ વર્ણ, બે ગંધ, પાંચ રસ, અને ૮ સ્પર્શ, એ બધાં મળીને ૨૦ ભાવે થાય છે. તે ૨૦ ભાવના એક ગુણિત કાળે વર્ણ આદિથી લઈને ૧૦ ગુણિત કાળાવણું પર્યન્તના દસ રસ્થાન થાય છે અને સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનન્ત સુધીના ત્રણ સ્થાને તેમાં ઉમેરવાથી કુલ ૧૩ સ્થાન થાય છે આ ૧૩ સ્થાનેને ૨૦ ભાવ વડે ગુણવાથી કુલ ૨૬૦ ભાવ સૂત્રો આવી જાય છે. હવે એજ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને આધારે જઘન્યાદિ
हो॥ २४-धानी Hi (पर्नु प्रतिपाइन ४२वामा माये -“एगा जहन्नप्पएसियाण" त्यादि. ५न्य प्रशवाय २४-धानी ५ मे छे.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
