________________
सुधा टीका स्था० : १ उ०१ सू० ५२ नारकादीनां वर्गणानिरूपणम्
१६७
गलपरावर्तनसंसारभाजः, तेषां वर्गणा एका भवति । कृष्णपाक्षिकशुक्ल पाक्षिकयोर्ल
क्षणमिदमुक्तम्
""
'जेसिमबडो पोग्गलपरियट्टो सेसओ उ संसारो
पक्खिया खलु अहिर पुण किण्णपक्खीया ॥ १ ॥
19
ते छाया - येषामपार्थः पुलपरावर्त्तः शेषकस्तु संसारः ।
ते शुपाक्षिकाः खलु अधिके पुनः कृष्णपक्षीयाः ॥ इति । कृष्णपाक्षिक शुक्लपाक्षिकविशेषितानां चतुर्विंशतिदण्डकस्थानां नारकादि वैमानिकान्तानां पदानां वर्गगा एकैका बोध्या ।
इति चतुर्थश्वतुर्विंशतिदण्डकः ॥ ४ ॥
जीव आस्तिक भाव वाले होते हैं शुक्लपाक्षिक और कृष्णपाक्षिक जीवों का लक्षण ऐसा कहा गया है
"
जेसिमबड्डो " इत्यादि । जिन जीव का संसार अर्धपुङ्गलपरावकाल रूप हो गया है अर्थात अधिक से अधिक इतने काल तक ही संसार में जिन जीवों को रहना है इसके बाद नियमतः जिनकी मुक्ति हो जाती है ऐसे जीव शुक्लपाक्षिक हैं और जिन जीवों का संसार इससे विपरीत है अर्थात् दीर्घतर है अर्धपुलपरावर्तन से अधिक है ये जीव कृष्णपाक्षिक हैं शुक्लपाक्षिक और कृष्णपाक्षिक जीव चतुर्विंशfreusकस्थ नारक जीव से लेकर वैमानिक जीवों तक में होते हैं इनमें भी एक २ जीव को एक २ वर्गणा होती है इस प्रकार से यह चतुर्थ चतुर्विंशतिदण्डक है।
વન કાળ રૂપ જ ખાકી છે, એવાં જીવેાની વામાં પણ એક સમજવું. શુકલપાક્ષિક જીવા આસ્તિક ભાવવાળા હેાય છે. શુકલપાક્ષિક અને કૃષ્ણપાક્ષિક જીવાનાં લક્ષણ નીચે પ્રમાણે ખતાવ્યાં છે—
" जेसिम डूढो " त्याहि ने लवोन ससार अर्ध युद्धस परावर्तना રૂપ થઈ ગયા છે-એટલે કે વધારેમાં વધારે એટલા કાળ સુધી જ જે જીવેાને સંસારમાં રહેવાનું છે, ત્યારબાદ તેા અત્રસ્ય જેની મુક્તિ થવાની છે, એવાં જીવાને શુકલપાક્ષિક કહે છે. જે જીવાને સંસાર શુકલપાક્ષિક અને કૃષ્ણપાક્ષિક જીવા ચાવીસ દડકસ્થ નારકાથી લઇને વૈમાનિક પર્યન્તના જીવેામાં હાય છે. તેમાં પણ પ્રત્યેક દડકના જીવાની એક એક વણા જ હાય છે. ૨૪ દંડકને અનુલક્ષીને આ ચેાથા વિષયની વણામાં એકત્વ પ્રકટ કરવામાં मायुं छे.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
