________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. शु. अ. ९ धर्मस्वरूपनिरूपणम्
अन्वयार्थः-(भिक्खू) भिक्षुः-साधुः (सया) सदा-सर्वकाले (अकुसीले) अकुशील:-श्रेष्ठो भवेत् (णेव संसग्गिय भए) नैव-कथमपि कुशीलैः संसगिताम्संसर्ग-साङ्गत्यं मजेत-सेवेत, यतः (सुहरूबा) मुखरूपा:-सातगौरवस्वभावाः (तस्थुवस्सग्गा) तत्र-वस्मिन् कुशीलसंसर्गे उपसर्गाः-संयमोपघातकारिणः पादु:ष्यन्ति (विऊ) विद्वान् (ते) तत् (पडिबुज्झेज्ज) प्रतिबुद्धयेत जानीयात् तथा ज्ञपरि. ज्ञया ज्ञात्वा प्रत्याख्यानपरिज्ञया परित्यजेदिति ॥२८॥
टोका-'भिक्खू' भिक्षुः-निरवधभिक्षणशील साधुः, 'सया' सदा-सर्व स्मिन्नेव काले 'अकुसीले' अकुशीला कुत्सितं शीलं यस्य स कुशीला पार्श्वस्थादी. नामन्यतमः न कुशीलोऽकुशीलः सदा श्रेष्ठो भवेत् । साधुः कदापि कुशीलो न संसर्गितां भजेत्' तथा वह कुशील यानी दुराचारियों की संगति भी न करे 'सुहरुवा-सुखरूपाः' सुखरूप-अर्थात् सात गौरवरूप तत्थुवसग्गातत्रोपसर्गाः' कुशीलों के संसर्ग में उपसर्ग रहते हैं 'विउ-विद्वान्' विद्वान् मुनि 'ते-तत्' उसको 'पडिबुज्झेज्ज-प्रतिबुध्येत' समझे ॥२८॥ ___ अन्वयार्थ-साधु कभी कुशील न बने और न कुशीलों का संसर्ग करे, क्योंकि कुशील के साथ संसर्ग करने में शातागौरव रूप उपसर्ग उत्पन्न हो जाते हैं। मेघावी पुरुष इसे समझे ॥२८॥ ___टीकार्थ--जिसका शील अर्थात् आचार कुत्सित है वह पार्श्वस्थ आदि कुशील कहलाता है। जो कुशील न हो अर्थात् उत्कृष्ट आचार वान् हो वह अकुशील होता है। साधु सदैव अकुशील रहे और તેણે કુશલ અર્થાત્ દુરાચારીને સમાગમ-સંસગપણ કરે નહી “gरूवा-सुखरूपाः' सुम३५ अर्थात् सात गौरव ३५ 'तत्थुवसग्गा-तत्रोपसर्गाः' - सोना ससामा ७५ २७ छ. 'विऊ-विद्वान्' विद्वान्-शुद्धिजी मुनी 'ते-तत्' तर 'पडिबुझे-प्रतिबुध्येत' समरे ॥२८॥
અન્વયાર્થ–સાધુએ કઈ પણ વખતે કુશીલ બનવું નહીં. તથા કુશીલેન સંસર્ગ પણ કરે નહી કેમકે કુશીલની સાથે સંસર્ગ કરવામાં શાતા ગૌરવ રૂપ ઉપસર્ગ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. મેધાવી પુરૂષ તે સમજે. ૨૮
ટીકાઈ–જેને શીલ અર્થત આચાર-સ્વભાવ નીંદનીય હોય છે, તે પાર્થસ્થ વિગેરે કુશીલ કહેવાય છે. જે કુશીલ ન હોય અથવા ઉત્તમ આચાર વાળા હોય, તે અકુશીલ કહેવાય છે. સાધુએ હમેંશાં અકુશીલ રહેવું જોઈએ,
श्री सूत्रतांग सूत्र : 3
