________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. शु. अ. १४ ग्रन्थस्वरूपनिरूपणम्
४१५
शास्त्रविरुद्धकर्मकर्त्ता गृहस्थः परसमयानुसारी, तथा वयसाऽल्पो वृद्धो वा एवमत्यन्तनिन्दितदासीव, यदि साधुं सर्वज्ञप्रणीतशिक्षामाश्रित्याधिक्षिपेत् तदा साधु स्तत्र क्रोधं न कुर्यात् प्रत्युत स्वहितमितिकृत्वा सहर्ष स्वीकुर्यादिति भावः ॥ ८ ॥ मूलम् -ण तेसु कुज्झे र्णे य पेव्त्रहेजा,
ण यावि किंची फरुसं वएज्जा ।
तहा करिस्संति पडिसुजा,
"सेयं खु भैयं में पैमायं कुंज्जा ॥ ९ ॥
,
"
छाया - न तेषु क्रुध्येन्न च प्रव्यथयेत् न चापि किञ्चित्परुषं वदेत् । तथा करिष्यामीति प्रतिशृणुयात् श्रेयः खलु भयं न प्रमादं कुर्यात्॥ ९॥ अपमानपूर्वक आक्षेप होने पर भी तनिक भी अपने मनको दूषित न करे । अपितु यही सोचे कि इसका कहना मेरे लिए कल्याणकारी है । आशय यह है - शास्त्र विरुद्ध कार्य करनेवाला गृहस्थ, अन्यमतावलम्बी उम्र में छोटा, बडा या अत्यन्त निन्दित मनुष्य भी यदि साधु पर आक्षेप करे (फटकारे) तो भी साधु कोप न करे ||८||
1
'ण तेसु कुज्झे ण य पव्वज्जा' इत्यादि ।
शब्दार्थ - ' तेसु - तेषु' स्वसमय परसमय में रहने वाले आक्षेप करनेवालों पर साधु 'ण कुज्झे न क्रुध्येत्' क्रोध न करे 'ण य-न च' न उसको 'पव्वज्जा- प्रव्यथयेत्' पीडित करे अर्थात् इस प्रकार से करनेवालों को पीडा न करें' 'ण यावि-न चापि' और न 'किंचि फरुसं बज्जा - किञ्चित् परुषं वदेत्' कोई भी कठोर वचन कहे परंतु उसका થાય તા પણ જરા પણ પાતાના મનને દૂષિત ન કરે. પરંતુ એજ વિચારે કે-આનું કથન મારે માટે કલ્યાણકારક છે.
કહેવાના આશય એ છે કે—શાસ્ત્રવિરૂદ્ધ કાય કરવાવાળા ગૃહસ્થ અન્ય મતાવલમ્બી, ઉમરમાં નાના, મોટા, અથવા અત્યંત હલકા મનુષ્ય પણ જો સાધુ પર આક્ષેપ કરે (ડબકાદે) તે પણ સાધુએ ક્રોધ કરવા નહીં. ૫૮૫
'ण तेसु कुज्झे ण य पव्वज्जा' इत्यादि
शब्दार्थ - 'तेसु तेषु' स्वसमय परसभयभां रहेवा वाजा आक्षेप ४२वावाजाओ (थर साधु 'ण कुरझे-न क्रुध्येत्' डोधन रे 'ण य-न च' तेन तेने ' पव्वज्जा - प्रव्यथयेत्' पीडा रे अर्थात् मा रीते हेवावाणामाने पीडा न ४२ 'ण यावि - नचापि' तेभन न 'किंचि फरसं वएज्जा - किञ्चित् परुषं वदेत्' ध
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૩
