________________
३८०
सूत्रकृताङ्गसूत्रे स्वभावं संवर्तयेत्, अतः 'लद्धाणुमाणे' लब्धानुमानः-पराभिमायमनुमानादिना जात्वा 'परेसु' परेषु-परतीथिकेषु यथायोगम् 'अट्टे' अर्थान्-सद्धर्मप्ररूपणादिकान यात्, स्वबुद्धया पराभिप्रायमज्ञात्वा धर्मोपदेशे कृते श्रोतुरश्रद्धा समुत्पद्यते, तथा-क्रुद्धः श्रोता साधु मारयेदपि । अतः पराभिप्रायमनुमानादीना ज्ञात्वा उपदेशो दातव्य इति भावः ॥२०॥ मूलम्-कम्मं च छदं च विर्गिच धीरे,
विणइज उ सवओ आयभावं। स्वेहि लैप्पंति भयावहेहिं,
विजं गहाय तसथावरेहि ॥२१॥ छाया-कर्मच छन्दश्च विवेचयेद्धीरो, विनयेत्तु सर्वत आत्मभावम् ।।
रूप लुप्यन्ते भयावहै, विद्वान् गृहीत्वा त्रसस्थावरेभ्यः ॥२१॥ विधात भी करदे। अतएव साधु अनुमान आदि से दूसरे के अभिप्राय को जान कर अन्य तीथिकों को यथायोग्य अर्थों का कथन करे।
आशय यह है कि अपनी बुद्धि से दूसरे के अभिप्राय को जाने विना धर्मोपदेश करने से श्रोता को अश्रद्धा उत्पन्न होती है। क्रोधित हुआ श्रोता साधु को मार भी डालता है । अतएव अनुमान आदि से दूसरे के अभिप्राय को जान कर धर्मोपदेश देना चाहिए ॥२०॥ 'कम्मं च छंदं च विनिंच धीरे' इत्यादि ।
शब्दार्थ-धीरे-धीरः' धीर साधु सुनने वालेका 'कम्म-कर्म कर्म एवं 'छंद-छन्दम्' अभिप्रायको 'विगिं च-विवेचयेत्' सम्यक् प्रकार से વિઘાત પણ કરી બેસે તેથી સાધુ અનુમાન વિગેરેથી બીજાને અભિપ્રાયને જાણીને અન્યતીથિ કેને યથાયોગ્ય અર્થોને ઉપદેશ કરે.
કહેવાને આશય એ છે કે–પોતાની બુદ્ધિથી બીજાના અભિપ્રાયને જાણ્યા વિના ધર્મોપદેશ કરવાથી શ્રોતાને અશ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય છે. ક્રોધાય. માન થયેલ શ્રોતા સાધુને મારી પણ નાખે તેથી અનુમાન વિગેરેથી બીજાના અભિપ્રાયને સમજીને ધર્મોપદેશ કરે જોઈએ. ૨૦
'कम्मं च छंदच विगिच धीरे' छत्याह
शहाथ - 'धीरे-धीरः' धी२ साधु सimqiqtणाना 'कम्म-कर्म' में भने 'छंद -छन्दम्' अभिप्रायने 'विगिंच-विवेचयेत्' सारी रीत ngi a तथा
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3
