________________
૬૭૮
सूत्रकृताङ्गसूत्रे तदस्मिन्न विद्यतेऽतोऽयं सर्वधर्मेभ्यो रे भवति । अथवा-आरात-अतिसमीपं यात इति आर्यः अयं हि ज्ञानदर्शनस्वरूपत्यात, स्वात्मन्येव व्यस्थितो धर्मइति भवति सर्वेम्यः समीपवर्ती । नहि-आत्मनोधिकः कश्चित् समीपवर्ती । अतोऽयमार्यों ज्ञानदर्शनचारित्रस्वरूपो मोक्षमार्गः । यद्वा-आर्याणां तीर्थकराणामयमार्योमार्गः, तादृशमार्यमार्गम् 'उक्संपज्जे' उपसम्पयेत-आश्रयेत् । कथंभूतं मार्ग तत्राह-'सन्यधम्ममकोवियं' सर्वधर्मेरकोरपितम्, सर्वैः कुतकितधभैरकोपितम्अपितम् । स्वप्रभावेणैव क्षयितुमशक्यत्वात्, प्रतिष्ठा प्राप्तम् । अथवा-सर्वधर्मः स्वभावैरनुष्ठानस्वरूपैरकोपितम्, कुत्सितकर्तव्याऽभावात् । यद्वा-सर्वैः धर्म बौद्धादिभिरकोपितम् । नहि-अस्मै कोऽपि कुप्यति यस्मादिदम् अर्हत्यवचनं सर्ववह आर्य कहलाता है। हेयधर्म (हिंसादि लक्षण त्यागनेयोग्य धर्म) दुःख देनेवाले हैं, अतः यह उसमें नहीं पाये जाते। अथवा 'आरात्' का अर्थ है अत्यन्त समीप, उसे जो प्राप्त हो वह आर्य । ज्ञान दर्शन चारित्र तप रूप धर्म आर्य धर्म कहलाता है, क्यों कि वह अपनी आत्मा में ही रहता है। आत्मा से अर्थात् स्व-स्वरूप से अधिक समीपवर्ती अन्य कोई नहीं होता। इस व्याख्या के अनुसार ज्ञान दर्शन चारित्र और तप रूप मोक्षमार्ग आर्यमार्ग है। अथवा आर्यों अर्थात् तीर्थंकरों का मार्ग आर्य मार्ग कहलाता है। यह आर्यमार्ग समस्त कुतकित धर्मों से अदूषित है। अपने प्रभाव के कारण ही किसी के द्वारा दूषित नहीं किया जा सकता । अथवा समस्त बौद्ध आदि धर्मों के द्वारा अकोपित है। इस पर कोई कुक्ति नहीं हो सकता, છે. તેઓ આર્ય કહેવાય છે. હેય ધર્મ હિંસાદિ લક્ષણાવાળો ત્યાગ કરવા योग्य भ) म हैना२ य छ. तपीते तेममा डा नथी.
___मय 'आरात्'न। म अत्यात नvी से प्रमाणे याय छ तेनेने પ્રાપ્ત કરે તે આર્ય, જ્ઞાન, દર્શન, ચરિત્ર, તપ રૂપ ધમ આર્ય ધર્મ કહેવાય છે. કેમકે તે પિતાના આત્મામાં જ રહે છે. આત્માથી અર્થાત્ સ્વરૂપથી વધારે નજીકમાં રહેનાર બીજુ કઈ પણ હોતું નથી. આ વ્યાખ્યા પ્રમાણે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને તરૂપ મોક્ષમાર્ગ આર્ય માર્ગ કહેવાય છે. અથવા આ અર્થાત્ તીર્થકરેને માર્ગ આર્યમાર્ગ કહેવાય છે. આ આર્યમાર્ગ સઘળા કુતર્ષિત-ખટાતર્કવાળા ધર્મોથી નિર્દોષ છે. પિતાના પ્રભાવના કારણથીજ તે કંઈનાથી પણ દૂષિત-દષવાળે કરી શકાતું નથી. અથવા બૌદ્ધ વિગેરે સઘળા ધમે દ્વારા અકોપિત છે, અર્થાત્ તેના પર કોઈ ફોધયુક્ત થઈ
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
