________________
५८२
___ सूत्रकृताङ्गसूत्रे एकान्तदुःखी विद्यते (सकम्मुणा विपरियासुवेइ) स्वकर्मणा-स्वसुखमिच्छन्नपि विपर्यासं दुःखमुपैति प्राप्नोतीति ॥११॥
टीका--प्राण्युपमई कागमनियताऽऽयुष्मत्त्वं संपधार्य सुधर्मस्वामी जीवानुदिश्य कथयति । हे जन्तवो जीवाः भव्यमाणिनः 'संवुज्झहा' संबुध्यध्वं बोधं प्राप्नुत यूयम् , नहि कुशीलपाषण्डिनो लोकाः स्वपरत्राणाय भवन्ति लोकानाम् ।
'माणुस्स खेत जाई कुलरूवारोग्गमाउयं बुद्धी।
सवणोवग्गह सद्धा संजमो य लोगंमि दुल्लहाई ॥ छाया--मानुष्यं क्षेत्रं जातिः कुलं रूपमारोग्यमायुः बुद्धिः।
___ श्रवणावग्रहः श्रद्धा संयमश्च लो के दुलभानि ॥१॥ ही कर्मों से विपर्यास को प्राप्त हो रहा है अर्थात् सुख की इच्छा करता हुआ भी दुःख को प्राप्त हो रहा है ॥११॥
टीकार्थ-जीवों का उपमर्दन करने वालों की आयु की अनियतता का विचार करके सुधर्मा स्वामी संसारी जीवों को उद्देश्यकरके कहते हैं-हे भव्य जीवो! समझो, बूझो, बोध प्राप्त करो । कुशील एवं पाखण्ड में प्रवृत्त लोग स्व-पर का त्राण (रक्षा) करने में समर्थ नहीं हैं, अतएव समीचीन (सत्य) धर्म के स्वरूप को समझो। कहा है-'माणुस्स खेत्तजाई' इत्यादि।
मनुष्यत्व आर्यक्षेत्र, उत्तम जाति, उत्तम कुल, रूप, आरोग्य, दीर्घ आयु, बुद्धि, धर्मका श्रमण, धर्मग्रहण, श्रद्धा और संयम की प्राप्ति होना इस लोक में अति दुर्लभ है ॥१॥ છે. તે પોતાનાં જ કર્મોના ફળ રૂપે વિપરીત દશાને અનુભવ કરી રહ્યો છે એટલે કે સુખની ઈચ્છા કરવા છતાં પણ દુઃખને જ અનુભવ કરી રહ્યો છે. ૧૧
-वानु SHE (हिंसा) ४२ना२ना भायुनी भनियमितતાનો વિચાર કરીને, સુધર્મા સ્વામી સંસારી જીને ઉદ્દેશીને આ પ્રમાણે કહે છે-“હે ભવ્ય છે ! સમજે, બૂઝ, બોધ પ્રાપ્ત કરે. કુશીલ અને પાખંડી લોક પિતાનું કે પરનું ત્રાણ (રક્ષણ) કરી શકતા નથી, તેથી ધર્મના साय॥ २१३५ने समन. ४घु ५५ छ 3-'माणुस्सखेत जाई' त्यादि।
'मनुष्यत्व, भाय क्षेत्र, उत्तमति, उत्तम, ३५, माय, ही आयु, બુદ્ધિ, ધર્મશ્રવણ, ધર્મગ્રહણ, શ્રદ્ધા અને સંયમની પ્રાપ્તિ થવી તે આ લોકમાં અતિ દુર્લભ છે. તેના
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
