________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र.श्रु. अ. ६ उ.१ भगवतो महावीरस्य गुणवर्णनम् ५०९ ___ अन्वयार्थ:-(जह) यथा-(रुक्खेसु) वृक्षेषु (णाए) ज्ञातः-मसिद्धः (सामली वा) शाल्मली-वृक्षः (जस्सि) यस्मिन् वृक्षे (सुवन्ना) सुपर्णा:-भवनपतिविशेषाः (रई) रतिमानन्दम् (वेपयंति) वेदयन्ति-अनुभवन्ति (वणेसु या गंदणं सेटमाहु) वनेषु वा नन्दनं-तन्नामकवनं श्रेष्ठं प्रधानमाहुः कथयन्ति, तथैव (नाणेण सीलेण य भूइपन्ने) ज्ञानेन-केवलज्ञानेन शीलेन यथाख्यातचारित्रेण भगवान् महावीरो भूतिप्रज्ञा-श्रेष्ठ इति ॥१८॥
टीका-(जह) यथा (रुक्खेसु) वृक्षेषु मध्ये (गाए) ज्ञातः प्रसिद्धो लोके देवकुरुषु स्थितः (सामली) शाल्मली नामा वृक्षः प्रतिष्ठितः श्रेष्ठ इति यावत् । तस्य-शाल्मलीवृक्षस्य सर्वश्रेष्ठताकारणं दर्शयति-(जस्सि) यस्मिन् शाल्मलीनामके वृक्षे (सुबन्ना) सुपर्णाः- भवनपतिविशेषाः (रति) रतिमानन्दम् (वेययंति) वेदयन्ति-अनुभवन्ति । यथा वा-(यणेसु) भद्रशालतोमनपण्डकवनेषु मध्ये (णंदणं) नन्दनं तन्नामकं बनम् (सेटुं) श्रेष्ठम्-देवानां क्रीडास्थानम् (आहु) आहुः कथयन्ति, तथैव-(भृइपन्ने) भूतिप्रज्ञा-प्रवृद्धज्ञानः भगपान तीर्थकरः ___ अन्वयार्थ-जैसे वृक्षों में शाल्मली वृक्ष प्रसिद्ध है, जिसके ऊपर सुपर्णकुमार जाति के भवनपति रति की अनुभूति करते हैं। जैसे वनों में नन्दनवन प्रधान कहा जाता है, उसी प्रकार ज्ञान और शील में भगवान महावीर श्रेष्ठ हैं ॥१८॥ ___टीकार्थ-जैसे वृक्षों में देवकुरु क्षेत्र में स्थित शाल्मली नामक वृक्ष सर्वश्रेष्ठ है, प्रसिद्ध है, क्योंकि उस वृक्ष पर सुपर्णकुमार नामक भवनपति देव आनन्द का अनुभव करते हैं । अधया जैसे भद्रशाल सौमनस पण्डक आदि समस्त बनों में नन्दनवन सर्वोत्तम है-देवों का क्रीडास्थान है, ऐसा कहा जाता है, उसी प्रकार भूतिप्रज्ञ (जीवरक्षा की
સૂત્રાર્થ–જેવી રીતે વૃક્ષમાં શામલી વૃક્ષ પ્રખ્યાત છે. અને વનમાં નન્દનવન સર્વોત્તમ છે, એજ પ્રમાણે જ્ઞાન અને શીલમાં મહાવીર પ્રભુ શ્રેષ્ઠ છે. ૧૮
ટીકાર્ય–દેવકુરુક્ષેત્રમાં શામલી નામનું જે વૃક્ષ થાય છે, તેને સર્વશ્રેષ્ઠ વૃક્ષ ગણવામાં આવે છે, કારણ કે તે વૃક્ષ પર સુપર્ણકુમાર નામના ભવનપતિ દેવ આનંદ અનુભવે છે. અથવા જેમ ભદ્રશાલ. સૌમનસ. પડક આદિ સમસ્ત વનેમાં નન્દનવન સર્વોત્તમ છે, કારણ કે તે દેવેનું કીડાસ્થાન ગણાય છે, એ જ પ્રમાણે ભૂતિપ્રજ્ઞ (જીવ રક્ષાની બુદ્ધિવાળ) ભગવાન મહાવીર
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
